Παρουσιάστηκαν στην Ένωση Σπάρτης Μικράς Ασίας τα «Αόρατα δεσμά», του Ευάγγελου Σαχπέρογλου

Ρεπορτάζ-Φωτογραφίες: Παναγιώτα Σούγια
Την εισαγωγή της εκδήλωσης έκανε ο Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Σπάρτης Μικράς Ασίας, κ. Σταύρος Παπαγερασίμου, ο οποίος καλωσόρισες τους ομιλητές και το κοινό και έδωσε τη σκυτάλη στον Πρόεδρο της «Ένωσης» και Πρόεδρο του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. Ν. Ιωνίας κ. Λουκά Χριστοδούλου.

Ο κ. Λουκάς Χριστοδούλου, προλογίζοντας τη σημαντική αυτή βιβλιοπαρουσίαση ανέφερε αρχικά πως: «Νιώθω ειλικρινά δέος να είμαι σήμερα εδώ και να μιλήσω για το έργο: «Αόρατα Δεσμά», του Ευάγγελου Σαχπέρογλου. Όταν το πρωτοδιάβασα (και έκανα αρκετές μέρες, σας λέω, διότι δεν είναι ένα απλό μυθιστόρημα), ένιωσα ότι με περιβάλλανε αόρατα δεσμά. Ναι, αμέσως ασυναίσθητα έκανα μια αναδρομή στη ζωή μου και, παράλληλα, στη ζωή του συγγραφέα, του κ. Σαχπέρογλου. Αν το είχα διαβάσει μερικά χρόνια νωρίτερα, ίσως, να έπαιρνα και διαφορετικές αποφάσεις στις καταστάσεις που αντιμετώπισα.».

Συνεχίζοντας, ο κ. Χριστοδούλου είπε πως: ««Αόρατα δεσμά», λοιπόν. Ένα βιβλίο του αγαπητού στον Σύλλογο των Σπαρταλήδων, φίλο Ευάγγελο Σαχπέρογλου. Τι μπορείς να πεις γι’ αυτόν τον αξιόλογο άνθρωπο των Γραμμάτων, με το χαμηλό προφίλ και το εξόχως παραγωγικό έργο του. Πολύγλωσσος, μειλίχιος, σε εντυπωσιάζει από την πρώτη στιγμή, που συζητάς μαζί του. Όταν τον γνώρισα πριν από μερικά χρόνια εντυπωσιάστηκα από τη θέλησή του να μάθει πράγματα και λεπτομέρειες για τη Σπάρτη της Πισιδίας, παρόντος τότε και του Προέδρου μας κ. Χάρη Σαπουντζάκη. Και μετά από λίγα χρόνια έχουμε στα χέρια μας αυτό το έξοχο μυθιστόρημα: «Αόρατα Δεσμά».
Κάθε συνάντηση με τον Ευάγγελο Σαχπέρογλου (τον έχω συναντήσει και άλλες δυο φορές, που έχω πάει στο σπίτι του) είναι μία πολύ μεγάλη εμπειρία. Κάτι θα κερδίσεις φεύγοντας. Και εγώ έχω κερδίσει πολλά, γιατί από τα λίγα που γνωρίζω, είναι αρκετά για το πώς μεγάλωσε και έφτασε σε αυτήν την ηλικία, προσφέροντας ένα πολύ αξιόλογο έργο, που θαυμάζουν πολλοί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Το μυθιστόρημα «Αόρατα δεσμά» δεν είναι απλό μυθιστόρημα. Μπορούμε να πούμε ότι είναι ένα μυθιστόρημα και ιστορικό και φιλοσοφικό. Είναι γραμμένο κατά τέτοιον τρόπο, που εξυμνεί τις ηθικές αξίες και σε βάζει σε φιλοσοφικές σκέψεις, σε κάνει πιο άνθρωπο.», προσθέτοντας πως: «|Η τέχνη της περιγραφής μιας παιδικής κατάστασης είναι δοσμένη με έναν μοναδικό τρόπο, που σε κάνει ανυπόμονο να περιμένεις τι θα γίνει στο επόμενο βήμα.
Μη νομίζετε ότι θα διαβάσετε ένα απλό μυθιστόρημα, σαν αυτά που εκατοντάδες κυκλοφορούνε στο εμπόριο, και λέει ο εκδότης στον συγγραφέα ή στη συγγραφέα φέρε ένα «τούβλο» (έτσι τα ονομάζουνε τα βιβλία των εξακοσίων σελίδων, με ακριβώς 600 σελίδες, ούτε 602 ούτε 598), θέλω να μου βγάλεις ένα βιβλίο με 600 σελίδες.
Θα το διαβάσετε και θα κερδίσετε πολλά. Είναι ένα μυθιστόρημα με φιλοσοφικές προεκτάσεις, που ο συγγραφέας, ως μαέστρος μιας μεγάλης ορχήστρας και χορωδίας, εμπλέκει κατά αριστουργηματικό τρόπο καθημερινές καταστάσεις με νοήματα υψηλής φιλοσοφικής Παιδείας.
Το «κουβάρι» του μυθιστορήματος ξετυλίγεται με μοναδικό τρόπο και ο αναγνώστης ανυπομονεί να διαβάσει το επόμενο κεφάλαιο (και έχει πάνω από 40 κεφάλαια), για να εντρυφήσει στην πλοκή, που θα τον συνεπάρει.
Η ιστορία του εν λόγω μυθιστορήματος έχει, βέβαια, και ιστορικά γεγονότα, που ξεκινάνε από το 1919, και κορυφώνεται με την καταστροφή της Σμύρνης και την έξοδο των χριστιανικών πληθυσμών προς τη μητέρα Ελλάδα.
Βέβαια, θα μου πείτε, πώς νοικοκύρηδες άνθρωποι, με μεγάλα σπίτια στη Σπάρτη της Πισιδίας, με τις αποθήκες, με τις προμήθειές τους, κατάντησαν να ζουν σε ένα πλυσταριό μιας πολυκατοικίας στον Πειραιά;
Αυτό είναι το λιγότερο, γιατί στους βομβαρδισμούς του Πειραιά, στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, θα ζήσουνε και τον απόλυτο πόλεμο. Η ζωή των προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο της παγκόσμιας Ιστορίας, που όσα και να γράφτηκαν ή θα γραφτούν στο μέλλον δεν θα μπορέσουνε ποτέ να αποτυπώσουν το δράμα των προσφύγων του 1922.».
Ακολούθως, αφού ο κ. Χριστοδούλου επισήμανε πως: «Ο συγγραφέας, με μοναδικό τρόπο μας περιγράφει πώς έγραψε αυτό το βιβλίο.», διάβασε δύο χαρακτηριστικά αποσπάσματα και ολοκλήρωσε λέγοντας πως: «Σας προτρέπω, λοιπόν, να αγοράσετε αυτό το βιβλίο και να το διαβάσετε. Και είμαι σίγουρος ότι πολύ θα ωφεληθείτε. Εύχομαι να είναι καλοτάξιδο. Και στον αγαπητό μας Ευάγγελο Σαχπέρογλου, ο Θεός να του δίνει δύναμη και υγεία, για να συνεχίσει αυτό το πολύ αξιόλογο συγγραφικό του έργο και να απολαύσει ημέρες γαλήνης και οικογενειακής ευτυχίας. Σας ευχαριστούμε κ. Σαχπέρογλου».

Κατόπιν, ο κ. Χριστοδούλου ανέγνωσε ορισμένα βιογραφικά στοιχεία σχετικά με τον συγγραφέα, και αμέσως μετά τον λόγο έλαβε ο κ. Ευάγγελος Σαχπέρογλου, ο οποίος ξεκίνησε να μιλάει λέγοντας πως: «Δεν φανταζόμουνα ποτέ πως η σύντομη εισαγωγή στο βιβλίο μου και στις αναμνήσεις που το συνοδεύουν θα παρουσίαζε τόσες δυσκολίες. Και, όμως, αυτή η λογική ασυνέπεια φανερώθηκε έμπρακτα όταν διαπίστωσα πως θα έπρεπε να εξηγήσω πρώτα στον εαυτό μου και έπειτα στους άλλους. Γιατί, οι ιστορίες που μου διηγούταν η γιαγιά μου πριν κοιμηθώ επηρέασαν τον χαρακτήρα μου, τα όνειρά μου, ακόμη και τους εφιάλτες μου.
Στα πέντε, περίπου, χρόνια, που μου χρειάστηκαν να ολοκληρώσω τη συγγραφή, άλλαξα επανειλημμένα τη δομή της δράσης, τη λογική συνέπεια των γεγονότων, ακόμη και το ύφος της γραφής.» και συνέχισε αναφερόμενος στον τρόπο που έγραψε το μυθιστόρημά του.

Επίσης, ο κ. Σαχπέρογλου είπε μεταξύ άλλων πως: «Θυμάμαι με συγκίνηση την αίσθηση ελευθερίας που ένιωσα όταν στον ύπνο μου ήρθαν να με βρουν τα πρώτα μου χαρούμενα όνειρα, απότοκα της ζωής μου στο σχολείο. Το πιο σύνηθες και επαναλαμβανόμενο από αυτά τα νοητά ταξίδια ήταν πως βρισκόμουνα μεσάνυχτα στο μικρό δασάκι έξω από τους κοιτώνες της Σχολής, και εκεί, βάζοντας όλη μου τη δύναμη και σφίγγοντας τα δόντια, υψωνόμουν πάνω από τα πεύκα, πάνω από τα κτήρια, και φτάνοντας στα όρια του έναστρου ουρανού ένιωθα, επιτέλους, μια απελευθέρωση, που ως τότε μου ήταν παντελώς άγνωστη. Την αίσθηση αυτή της μαγευτικής μοναξιάς, συνδυασμένης με τη μαγεία των άστρων, δεν την ξαναείδα ποτέ στα όνειρά μου. Έμεινε, όμως, η μνήμη της αλώβητη και αυτή ακόμη με εμπνέει και αυτή ακόμη μου αρκεί.», συνέχισε αναφερόμενος σε σχολικές αναμνήσεις του και ολοκλήρωσε λέγοντας πως: «Η δράση του παρόντος βιβλίου αρχίζει με έναν πόλεμο, συνεχίζει με μια μαρτυρική πορεία, περιγράφει την επιβίωση της οικογένειας στην εξορία και τελειώνει με έναν άλλον πόλεμο, αυτή τη φορά αδελφοκτόνο. Από το 1919 μέχρι το 1950, ο μοναδικός κυρίαρχος της ζωή ήταν ο αδιάλειπτος φόβος, πιο έντονος σε ένα οικογενειακό περιβάλλον, όπου δεν κινδύνευαν πλέον με αφανισμό συγκεκριμένα άτομα, αλλά ολόκληρες οικογένειες. Οι μνήμες της τραγωδίας, που είχε λάβει χώρα στη Μικρά Ασία, εκεί που είχαν χαθεί τα περισσότερα μέλη μιας άλλοτε πολυπληθούς οικογένειας, βάραινε όλο και πιο πολύ στις ήδη κουρασμένες συνειδήσεις όσων επέζησαν. Και η συνεχής υπενθύμιση των συμβάντων έφερναν όλο και πιο κοντά τους νεκρούς με τους ζωντανούς, σε σημείο που να μην διαχωρίζεται η υπόσταση του ενός από τον άλλον. Το δυσκολότερο, όμως, σημείο της εισαγωγής αυτής υπήρξε η ωρίμανση μιας άλλης ιδέας. Ήταν, αν θυμάμαι καλά, Κυριακή. Ένα πρωινό διαφορετικό από τα άλλα. Στο διπλανό δωμάτιο βαριανάσαινε ο παππούς και το καντήλι μέτραγε τις στερνές του ανάσες. Οι γνωστοί θόρυβοι είχαν σιγάσει, η γιαγιά προσπαθούσε με δεήσεις και προσευχές να απομακρύνει την άφιξη του ακάλεστου επισκέπτη. Στην προσπάθειά μου να την εμψυχώσω την πλησίασα, την αγκάλιασα και σκύβοντας στο αυτί της, χωρίς να αντιλαμβάνομαι καλά τι έλεγα, της υποσχέθηκα ότι όταν θα μεγάλωνα θα έγραφα ένα βιβλίο, που θα περιέγραφε τις ιστορίες που μου είχε κατά καιρούς αφηγηθεί. Και το ξάφνιασμα που της προκάλεσαν οι λέξεις ελάφρυναν για λίγο τη βαριά ατμόσφαιρα του σπιτιού.».

Ακολούθως, τον λόγο έλαβε η Λογοτεχνική Αναλύτρια κ. Μαρίνα Ζακυνθινάκη, η οποία ξεκίνησε την ομιλία της λέγοντας πως: «Τολμώ να πω ότι πραγματικά το βιβλίο του κ. Σχαπέρογλου έχει δημιουργήσει ένα αίσθημα έντονο σε όλους όσοι είχαν την ευκαιρία να το προσεγγίσουν. Η πρώτη, αν το θέλετε, παρουσίασή του έγινε στο Ίδρυμα Ωνάση, παρουσία του Προέδρου του Ιδρύματος, ακριβώς διότι το Ίδρυμα θέλησε να τιμήσει τον κ. Σαχπέρογλου, όχι μόνο ως συγγραφέα, αλλά, παράλληλα, ως έναν άνθρωπο, ο οποίος έδωσε 134 μεταφρασμένα ποιήματα του Καβάφη, τα λεγόμενα «απόκρυφα», τα ποιήματά του τα πιο τολμηρά, κατά κάποιον τρόπο, στην αγγλική, στο Κέντρο Καβαφικών Σπουδών, το οποίο υπάρχει στο Ίδρυμα αυτό. Έτσι, εκεί, η επίσημη πρώτη του βιβλίου, έδωσε, αν θέλετε, το εναρκτήριο λάκτισμα, το οποίο πραγματικά απογείωσε το βιβλίο. Και είχαμε και μια δεύτερη ευκαιρία στη Μορφωτική και Πολιτιστική Λέσχη της Φιλοθέης, η οποία αριθμεί γύρω στα 320 μέλη και προσπαθεί να συναγωνιστεί τη δική σας, αν θέλετε, οντότητα ομάδας, με τις προσπάθειές της για τον Πολιτισμό και με τον σεβασμό των χαμένων πατρίδων, οπωσδήποτε, αλλά και των ηθικών αξιών, που απογειώνουν τον άνθρωπο και του δίνουν την ισορροπία και τη δύναμη και την ελπίδα να συνεχίσει. Και εκεί, επίσης, είχαμε μια ουσιαστική προσέλευση και επιτυχία του βιβλίου. Είναι, λοιπόν, η τρίτη παρουσίαση αυτή, η οποία γίνεται, και σας ευχαριστώ για την παρουσία και το ενδιαφέρον σας.».
Ακόμη, η κ. Ζακυνθινάκη ανέφερε πως: «Πρόκειται για ένα ταξίδι σεβασμού και μνήμης μιας γενιάς, που αποτέλεσε φάρο και πυξίδα ζωής για όλους μας. Στη φιλική αυτή βραδιά, που στόχο έχει να προβάλει και να αναδείξει όχι απλά ένα ακόμη λογοτεχνικό πόνημα, αλλά μία έκδοση που αποτελεί κατάθεση ψυχής και υπόσχεση ζωής από τον συγγραφέα κ. Ευάγγελο Σαχπέρογλου.
Πραγματεύεται τα βιώματα και τις μνήμες, που μεταφέρουν και μεταγγίζουν στην τρυφερή παιδική ψυχή ο παππούς και η γιαγιά, από την πατρική πλευρά, για το όνειρο της Ιωνίας που χάθηκε. Έτσι ξεκίνησαν όλα.».

Κατόπιν, η κ. Ζακυνθινάκη επισήμανε πως: «Μέσα από τη γλαφυρότητα και την απέραντη ευαισθησία, που χαρακτηρίζει την αποτύπωση σκέψεων, εμπειριών και συναισθημάτων, ο αναγνώστης συμμετέχει και ο ίδιος ενεργά στην αναζήτηση των αόρατων δεσμών. Των δικών του αόρατων δεσμών, που τον καθιστούν κοινωνό της αέναης κίνησης της ζωής και όλων όσων αφορούν στο παρελθόν του. Αναβιώνει τις χαρές, τα όνειρά του, τις δοκιμασίες, τον αγώνα για την επιβίωση, την απεραντοσύνη της αγάπης, που στηρίζει την ελπίδα και το αύριο. Χαρακτηριστική είναι η φράση του συγγραφέα στη μεταφορική αυτή ταύτιση μετά μνήμης: «Προσκυνητής σε έναν τόπο ανύπαρκτο, μαζί και υπαρκτό, γεμάτο μορφές και είδωλα, που διαθλώνται περνώντας από το πρίσμα του χρόνου.». Ο λυρισμός, όπως παρατηρείτε, η προσέγγιση και η έντονη συναισθηματική φόρτιση του συγγραφέα, τον οδηγούν, ας μου επιτραπεί ο όρος αυτός, σε μια ψυχαναλυτική κάθαρση, μέσα από ένα νήμα, που ξετυλίγεται με μια καθηλωτική αφήγηση.
Σημείο αναφοράς ο μετεμφυλιακός Πειραιάς. Ο νεαρός μας ήρωας και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα φτώχειας, καταστροφής, δυστυχίας. Η τρυφερή παιδική ψυχή προσπαθεί να ωραιοποιήσει την αναλγησία του μεταπολεμικού κόσμου, των αμείλικτων καιρών, των αμείλικτων ανθρώπων, μέσα από το όνειρο και τη ζωηρή φαντασία, που μετουσιώνει και τα πιο απλά πράγματα σε «μαγική» εικόνα.» και ολοκλήρωσε λέγοντας πως: «Πριν κλείσουμε πραγματικά τον κύκλο της υπέροχης αυτής έκδοσης, θα ήθελα να τονίσω ότι παρά το γεγονός ότι το θέμα είναι πολύ δύσκολο, χαρακτηρίζεται, θα τολμούσα να πω, όμως, από μια περίεργη φρεσκάδα, ένα μήνυμα αισιοδοξίας για τη δύναμη της ανθρώπινης ψυχής, η οποία με βάση τα δεδομένα και τις ρίζες της αντλεί, φωτίζεται, σε ένα υπερβατικό πλαίσιο, προχωρεί, και με το μεγαλείο της ψυχικής διάστασης και της αγάπης επιβιώνει.».

Επίσης, αξίζει να σημειωθεί πως η κ. Ζακυνθινάκη ενδιάμεσα των λεγομένων της, διάβασε αρκετά χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το βιβλίο του κ. Σαχπέρογλου, δίνοντας στην ουσία μια σαφέστερη εικόνα των γραφομένων του.

Ακολούθησε η παρουσίασε ενός 17λεπτου βίντεο, που προβλήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το οποίο παρουσίασε το πως βλέπουν και αντιλαμβάνονται από την πλευρά τους οι Τούρκοι τη Συνθήκη της Λοζάνης.

Η ενδιαφέρουσα αυτή εκδήλωση ολοκληρώθηκε με ένα μουσικό πρόγραμμα, που παρουσίασε η Μικτή Χορωδία του Συνδέσμου Αλαγιωτών Νέας Ιωνίας Αττικής, υπό τη διεύθυνση της μαέστρου κ. Καίτης Τσεκούρα.