Παρουσιάστηκε στην Ένωση Σπάρτης Μικράς Ασίας το εξαιρετικό καινούργιο βιβλίο του κ. Γεράσιμου Λυκούδη, με τίτλο: «Ανατολή και Δύση»

Ρεπορτάζ-Φωτογραφίες-Βίντεο: Παναγιώτα Σούγια
Την εκδήλωση χαιρέτισε και προλόγισε ο Πρόεδρος της Ένωσης Σπάρτης Μικράς Ασίας και Πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. κ. Λουκάς Χριστοδούλου, λέγοντας, μεταξύ άλλων, πως: «Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Σπάρτης Μικράς Ασίας σας παρουσιάζουμε σήμερα το καινούργιο βιβλίο, που έχει γράψει ο Μάκης, ο Γεράσιμος Λυκούδης, με θέμα: «Ανατολή και Δύση». Είναι ένα βιβλίο μυθιστόρημα, που θα το έλεγα εγώ και ιστορικό μυθιστόρημα, που αφορά στις περιόδους, που έγιναν πριν και μετά από τη Μικρασιατική καταστροφή μέχρι την εγκατάσταση εδώ των προσφύγων.», διάβασε το βιογραφικό του συγγραφέα κ. Γεράσιμου Λυκούδη και ανάγνωσε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το παρουσιαζόμενο βιβλίο, το οποίο, όπως ανάφερε, «τον έχει εντυπωσιάσει»: «Ναι, ήταν αλήθεια! Για μια ακόμη φορά αποδείχθηκε πως ο πιο ευφάνταστος συγγραφέας είναι η ίδια η ζωή. Δυο νέοι άνθρωποι, που οι ρίζες τους ξεκινούσαν από πολύ μακριά και ζούσαν πολύ μακριά οι μεν από τους δε, χωρίς να το υποψιαστούν, έσμιξαν και ένωσαν δυο κόσμους, που τόσο απείχαν, αλλά και τόσο έμοιαζαν μεταξύ τους. Η ένωσή τους ανάστησε ένα δέντρο, που οι κώνοι του είχαν να διηγηθούν μύρια όσα. Χαρές και λύπες, πλούτη και φτώχεια, αγάπες και μίση, ζωή και θάνατο.
Η Ανατολή και η Δύση επί αιώνες γίνονται ένα, μέσα από πορεία εκφραστών του Ελληνισμού, οι οποίοι, χωρίς να το συνειδητοποιούν, γράφουν σελίδες Ιστορίας, που όμοιες δεν είχαν γραφτεί. Πρωταγωνιστές και κομπάρσοι του συγκλονιστικού αυτού δράματος συνθέτουν ένα κοινωνικό ορατόριο, στην ορχήστρα του οποίου τα μουσικά όργανα, αλληλοεπιδρώντας και συμπληρώνοντας το ένα το άλλο, παράγουν μια αρμονία, που το καθένα από μόνο του ήταν αδύνατο να παραγάγει.», και στη συνέχεια ο κ. Χριστοδούλου πρόσθεσε πως: «Είναι ένα πάρα πολύ ωραίο κομμάτι και πραγματικά με συγκλόνισε.».

Αμέσως μετά τον λόγο έλαβε ο Φιλόλογος και γνώστης των Μικρασιατικών θεμάτων και όχι μόνο, κ. Θοδωρής Κοντάρας, λέγοντας πως: «Ο τίτλος του μυθιστορήματος: «Ανατολή και Δύση», κατατοπίζει αμέσως τον αναγνώστη και τον τοποθετεί στον χώρο, που δεν είναι άλλος από τη Μικρασία στα ανατολικά του ελληνικού κόσμου και από την Κεφαλονιά στις παρυφές της δυτικής πλευράς της Ελλάδας. Ο χρόνος στο μυθιστόρημα αποκλίνει κατά πολύ και οι ιστορίες των προσώπων τοποθετούνται αρχικά στα μέσα του 19ου αιώνα, εξελίσσονται όλο και πιο πυκνές κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα και καταλήγουν στις μεταπολεμικέ δεκαετίες. Οι ιστορίες και οι περιπέτειες των ανθρώπων ξεκινούν από τα βάθη της Μικρασίας, από την περιοχή της Κασταμονής και της Σαφράμπολης, στην αρχαία επαρχία της Παφλαγονίας.», ανάγνωσε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο, αναφέρθηκε στους πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος και στη συνέχεια επισήμανε πως: «Ο συγγραφέας, μας μεταφέρει σε όλη την έκταση του βιβλίου με τρόπο αριστοτεχνικό και αβίαστο απ’ τον έναν τόπο στον άλλον, που φαινομενικά είναι εντελώς άσχετοι μεταξύ τους. Όμως, τελικά, οι άνθρωποι συνδέονται μέσα από την εξέλιξη της ζωής.».

Ακολούθως, ο κ. Γεράσιμος Λυκούδης ανάγνωσε ένα απόσπασμα από το βιβλίου του.

Κατόπιν, το ίδιο έπραξε και ο κ. Θοδωρής Κοντάρας, αναφέροντας στη συνέχεια πως: «Παράλληλα με τη ζωή, τις ενέργειες και τους αγώνες των απλών αυτών ανθρώπων, που παλεύουν για τα αυτονόητα καθημερινά και εργάζονται οι περισσότεροι φιλότιμα για μια καλύτερη ζωή, εξελίσσονται και τα σπουδαία ιστορικά γεγονότα, που σημάδεψαν τον Ελληνισμό.. Έτσι, η μικρή ιστορία των ανθρώπων εγκιβωτίζεται μέσα στη μεγάλη ιστορία του έθνους. Όλα τα κορυφαία ιστορικά γεγονότα περνούν αβίαστα και φυσικά μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, αφού οι ήρωές μας συνδέονται άμεσα και έμμεσα με αυτά. Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, Νεότουρκοι, Ουκρανικό Μέτωπο, Εκστρατεία στη Μικρασία, καταστροφή, προσφυγιά, ανταλλαγή πληθυσμών, κατοχή, εμφύλιος, προσπάθεια ανασυγκρότησης, όλα βρίσκουν τη θέση τους στο μυθιστόρημα και συνδέονται οργανικά και ουσιαστικά με τα πρόσωπα. Μαζί με τα ιστορικά γεγονότα αποδίδονται, επίσης, κάθε είδους κοινωνικά συμβάντα, νοοτροπίες ανθρώπων, ιδέες και τάσεις κάθε εποχής, ιδανικά, όνειρα και προβλήματα μέσα από τη ζωή και τη δράση των ηρώων του βιβλίου. Ανάμεσα σ’ αυτά, ο συγγραφέας παρεμβάλλει συχνά φιλοσοφικές σκέψεις με ποιητικό τρόπο, που προκαλούν τον αναγνώστη να μπει κι αυτός σε περίσκεψη και αναρώτηση γύρω από πολλά θέματα, τα οποία ενδιαφέρουν όλους μας. Παράλληλα, παρουσιάζονται πολύ επιτυχημένα χίλιοι δυο ανθρώπινοι χαρακτήρες. Από τον φιλότιμο και εργατικό άνθρωπο μέχρι τον τυχοδιώκτη και τον θρησκόληπτο. Φαινομενικά, οι άνθρωποι της Μικρασίας και οι Κεφαλλονίτες δεν έχουν τίποτε κοινό, πλην της Ορθοδοξίας και της γλώσσας, αν και αυτό δεν ισχύει για όλους, λόγω της τουρκοφωνίας. Όμως, η ζωή και οι μοίρα τα φέρνουν έτσι, ώστε οι δύο κόσμοι να ανακατευτούν σταδιακά με πολύ φυσικό τρόπο.».

Επίσης, ο κ. Κοντάρας ανάγνωσε ένα ακόμη απόσπασμα από το παρουσιαζόμενο βιβλίο και ανάφερε, μεταξύ άλλων, πως: «Ένα κουβάρι, τελικά, είναι η ζωή μας και η τύχη μας, σύμφωνα με την αρχαία Μυθολογία, που ξετυλίγεται καθώς ζούμε και διαβαίνουν οι χρόνοι. Πολλά τέτοια κουβάρια ξετυλίχτηκαν και, τελικά, μπερδεύτηκαν στο μυθιστόρημα, αναμείχθηκαν και έδωσαν δημιουργικά αποτελέσματα. Οι διασκορπισμένοι πρόσφυγες του ’22-’24, αφού ταλαιπωρήθηκαν στην αρχή, γυρεύοντας κάπου να κουρνιάσουν, τελικά, ρίζωσαν στη Νέα Ιωνία, τη μεγάλη προσφυγούπολη της Αθήνας.», συνέχισε διαβάζοντας ακόμη ένα απόσπασμα από το βιβλίο, που αναφερόταν στην προσφυγική Νέα Ιωνία.

Ολοκληρώνοντας την εισήγησή του, ο κ. Κοντάρας είπε πως: «Ένα ακόμη θέμα, που ήθελα να θίξω, είναι αυτό της γλώσσας. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί την απλή νεοελληνική με τρόπο άλλοτε απλοϊκό και άλλοτε πολύ λογοτεχνικό. Όμως, το κείμενο, στους διαλόγους κυρίως, διανθίζεται από τα τοπικά ιδιώματα της Ερυθραίας, με τους Βουρλιώτες συνομιλητές, και της Κεφαλλονιάς, με τους χωρικούς από την Παλική και την Εικοσιμία. Και εδώ δυο διαφορετικοί κόσμοι. Το Βουρλιώτικο Ιωνικό ιδίωμα με αρκετές τουρκογενείς λέξεις και το Κεφαλλονίτικο με τις δεκάδες ιταλικής προέλευσης λέξεις και εκφράσεις. Αυτά τα ιδιωματικά στοιχεία συνθέτουν έναν λόγο αληθινό, γνήσια λαϊκό, πηγαίο και γοητευτικό, που κάνει το κείμενο πολύ ζωντανό και αυθόρμητο και το στολίζει με λαμπερά κοσμήματα του ανόθευτου λόγου, που συναντούσαμε κάποτε στο στόμα του ελληνικού λαού. Σήμερα, που σχεδόν χάθηκαν πολλά ελληνικά λαϊκά ιδιώματα, η συγγραφή κειμένων με στοιχεία της ντοπιολαλιάς κάθε περιοχής, έχει μεγάλη αξία γλωσσική, ιστορική και συναισθηματική. Καταλήγοντας, θέλω να ευχαριστήσω για άλλη μια φορά τον Μάκη Λυκούδη για το όμορφο βιβλίο, που μας χάρισε. Σ’ αυτό, η ζωή και ο θάνατος, η φτώχια κι ο πλούτος, οι χαρές, οι λύπες, οι αγάπες και τα μίση, συμπλέκονται αλληλοδιαδοχικά και καθορίζουν την πορεία μας σε τούτον τον κόσμο. Διαβάστε το, χαρείτε το και σκεφτείτε πως αυτά που έχει υποστεί ο άνθρωπος στο τέλος, όσα κι αν περάσει, όσα βάσανα κι αν έχει, στο τέλος η ζωή νικάει, γιατί η ζωή είναι πιο δυνατή απ’ τον θάνατο. Όσες περιπέτειες κι αν βιώσει ο Οδυσσέας πάντα έχει την ελπίδα της επιτυχίας του σκοπού του.».

Στη συνέχεια, τον λόγο έλαβε η Διδάκτωρ του Παντείου Πανεπιστημίου, κ. Καλλιόπη Στεριάδου, η οποία ξεκίνησε την παρουσίασή της με στίχους του Κωστή Παλαμά, από το ποίημά του: «Ανατολή», λέγοντας χαρακτηριστικά πως: ««Γιαννιώτικα, σμυρνιώτικα, πολίτικα, μακρόσυρτα τραγούδια ανατολίτικα, λυπητερά, πώς η ψυχή μου σέρνεται μαζί σας!». Άρχισα με τους στίχους αυτούς του Κωστή Παλαμά, επειδή έρχονται προς επίρρωσιν του ότι η χώρα μας βρίσκεται στο γεωγραφικό σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Ο Μακεδόνας στρατηλάτης, άλλωστε, με την εκστρατεία του τον 4ο π.Χ. αιώνα άλλαξε τη γνώση και τις σχέσεις του Δυτικού Κόσμου με την Ανατολή.
Στα βάθη της Ασίας εγκαταστάθηκαν ελληνικά βασίλεια και οι βάρβαροι ήθελαν να έχουν καλές σχέσεις μαζί τους.
«Και την Κοινήν ελληνική λαλιά ως μέσα στη Βακτριανή την πήγαμεν, ως τους Ινδούς», σύμφωνα με τους συγκλονιστικούς στίχους του Κωνσταντίνου Καβάφη.
Κάπου εκεί στην Ανατολή βρίσκονταν οι παράδεισοι των ηρώων του βιβλίου του Γεράσιμου Λυκούδη, με τίτλο: «Ανατολή και Δύση», που παρουσιάζουμε απόψε.
Όμως, όπως εύστοχα αναφέρει ο συγγραφέας, στον πρόλογο του βιβλίου: «Μαζί με τη γνώση και την ωρίμανση έρχεται και η απώλεια του παραδείσου. Το ‘χουν αυτό οι παράδεισοι. Έτσι και επιχειρήσεις να τους γνωρίσεις, χάνονται.».».
Ακολούθως, η κ. Στεριάδου διάβασε ένα σύντομο χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο του κ. Λυκούδη και στη συνέχεια ανάφερε πως: «Ο Γεράσιμος Λυκούδης κρατάει πολλούς άσους στο μανίκι του. Ανάμεσα στην εξιστόρηση του βίου των ηρώων του, βρίσκει αφορμές και τρόπους για να μας παραδώσει σελίδες Ιστορίας, ηθογραφίας, λαογραφίας, κοινωνιολογίας, εκπαίδευσης, λογοτεχνίας, γαστρονομίας, ακόμη και Οικογενειακού Δικαίου.», έκανε μια δειγματοληπτική αποδελτίωση των γραφόμενων του κ. Λυκούδη, και συνέχισε επισημαίνοντας πως: «Το βιβλίο του Γεράσιμου Λυκούδη, μας δίνει πάρα πολλές αφορμές για να θυμηθούμε τον οικουμενικό Αλεξανδρινό, που εκείνα τα μέρη και όσα πρόσωπα ιστορικά ή μη πάτησαν τα χώματά τους, υπήρξαν η ανεξάντλητη πηγή της έμπνευσής του.».
Αμέσως μετά η κ. Στεριάδου διάβασε ένα ακόμη μικρό απόσπασμα από το βιβλίο και συμπλήρωσε πως: «Υπάρχουν σελίδες του βιβλίου, στις οποίες είναι εμφανής η αγάπη και η γνώση του συγγραφέα του για την ελληνική λογοτεχνία. Μας θυμίζει το αριστούργημα του Ζαχαρία Παπαντωνίου, που σφράγισε την παιδική σχολική μας μνήμη.», αναφέρθηκε και σε άλλα σημαντικά έργα της ελληνικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας, που θυμίζει ο συγγραφέας, προσθέτοντας πως: «Ο Γεράσιμος Λυκούδης έχει εμφανή σεβασμό και στα δημιουργήματα της λαϊκής μούσας και σε όσα αυτή μας έχει κληροδοτήσει στο πέρασμα των χρόνων.».
Επιπλέον, η κ. Στεριάδου επισήμανε πως: «Δεν είναι, όμως, το θησαύρισμα του βιβλίου μόνο όσα παραπάνω ανέφερα. Και ειλικρινά δεν ξέρω τι να πω και τι να παραλείψω.
Ο συγγραφέας του μας δίνει πληροφορίες για την κατασκευή επαγγελματικών και οικιακών υποδομών, όπως λεπτομέρειες για όλα τα στάδια της κατασκευής του ασβεστοκάμινου, της κατασκευής του καμινιού, επίσης, όπου το ξύλο γίνεται κάρβουνο. Για το χτίσιμο του ξυλόφουρνου, που όσοι είχαμε την τύχη να γευθούμε πίτα και ψωμί ψημένα σ’ αυτόν, γνωρίζουμε πόσο πολύτιμος ήταν για την τότε οικιακή οικονομία. Για την τεχνική του κεντήματος, γνώση και προσόν απαραίτητο των κοριτσιών μιας εποχής. Πληροφορίες για την παρασκευή παστουρμά και λακέρδας και ντοματοπελτέ, που κάθε νοικοκυρά, άξια του ονόματός της, έπρεπε να τα έχει στο κελάρι της. Αλλά και για την εκτροφή πουλερικών. Πληροφορίες για την καταγωγή τοπωνυμίων. Το όνομα της Σαφράμπολης, η φήμη και η ευημερία της οποίας οφειλόταν στην καλλιέργεια του φυτού ζαφράν, του κρόκου ή ζαφοράς, που στον Όμηρο, όπως μας λέει ο Γεράσιμος Λυκούδης, αναφέρεται ως υλικό για βαφή.
Διαβάζουμε στις σελίδες του βιβλίου για το χρονικό της καταστροφής των Βουρλών, αλλά και για τους φονικούς σεισμούς στην Κεφαλλονιά του 1953.
Συναντάμε ονόματα επιφανών Ελλήνων της Μικράς Ασίας: Συμεών Συνιόσογλου, Χαράλαμπος Κιοσέογλου, τον Σπαρταλή υφαντουργό Εφραίμογλου με το ονομαστό κασμίρι 3Α.
Ο συγγραφέας του βιβλίου κάνει αναφορά στις ιερατικές σπουδές με τα μαθήματα: Δογματική και Λειτουργική, και τη σημασία που αυτά είχαν για να γίνει κάποιος «συνειδητός ιερουργός, σεβαστός στο εκκλησίασμά του».
Και αφού ο λόγος για σπουδές, ο συγγραφέας επισημαίνει τη σπουδαιότητα της Αναξαγορείου Σχολής. Με Παρθεναγωγείο, Αρρεναγωγείο, δασκάλους και δασκάλες με μόρφωση και εμπειρία πολύπλευρη.
Τη σπουδαιότητα, επίσης, του Σχολαρχείου, σχολειού σημαντικού για τις εποχές εκείνες, της αλληλοδιδακτικής μεθόδου, που ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας εφήρμοσε στα εκπαιδευτήρια του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.
Όλα στο βιβλίο άρχισαν εκεί στην Ανατολή, αλλά έχουν ευτυχές τέλος εδώ στη Δύση. Σ’ αυτό το σημείο του ορίζοντα πλέον ανήκουμε. Υπάρχει και επίσημη παροιμιώδης ρήση.
Είναι το βιβλίο, για το οποίο ομιλούμε, αλμανάκ. λεξικό, εγκυκλοπαίδεια; Πιστέψτε με, θα μπορούσε να λειτουργήσει κι ως τέτοιο.
Μπορώ, όμως, να πω με βεβαιότητα ότι είναι ιστορική μυθιστορία.
Δεν εξιστορεί τον βίο κάποιου ή κάποιων ιστορικών προσώπων, αλλά η ζωή των ηρώων του είναι τόσο συνυφασμένη με τα ιστορικά γεγονότα, ώστε μπορεί να διεκδικήσει τον χαρακτηρισμό αυτόν. Επίσης, σε ορισμένα σημεία του είναι μυθιστόρημα-ντοκουμέντο.
Αυτοβιογραφικό δεν είναι, παρόλο που οι αναμνήσεις και οι εμπειρίες του συγγραφέα του σε ορισμένα σημεία είναι ολοφάνερες και έχουν μετατραπεί σε τέχνη του λόγου. Και όποιος συγγραφέας ισχυρίζεται ότι δεν βάζει αυτοβιογραφικά στοιχεία στα γραπτά του, δεν λέει την αλήθεια.
Θα μπορούσε να ονομαστεί και σπονδυλωτό μυθιστόρημα, αφού οι ιστορίες των προσώπων διαβάζονται και αυτοτελώς.».
Ακολούθως, η κ. Στεριάδου είπε πως: «Θέλω να τελειώσω με δύο ακόμη αρετές του βιβλίου.
Η πρώτη αφορά στην εξαιρετική χρήση από τον συγγραφέα του γλωσσικού ιδιώματος των Ελλήνων της Μικράς Ασίας: «Τσι Τούρκοι», «ήκανες», «ήρηχτες», «ήβαλα», «ηεγνάκανοι» «ηβοί».
Αλλά και του επτανησιακού, του επηρεασμένου από την ιταλική γλώσσα με τα κατάλοιπά της: «δετόρος», «γαρμπόζος», «δεστρέτο», «κομφέτο».
Η δεύτερη αφορά στην παράθεση στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου πολύτιμου γλωσσαρίου, απαραίτητου για την κατανόηση των διαλόγων και της αφήγησης εν γένει.», ενώ ολοκληρώνοντας ανάφερε χαρακτηριστικά πως: «Συγχαρητήρια στον Γεράσιμο Λυκούδη μαζί με τις ευχαριστίες μου, που με συμπεριέλαβε στην παρουσίαση του βιβλίου του, για το οποίο εύχομαι να ταξιδέψει από Ανατολή σε Δύση. Και εύχομαι, επίσης, μαζί με την ωραία ποίηση που γράφει, να μας δώσει και άλλα εξίσου σημαντικά πεζογραφήματα.».

Ακολούθησε η ομιλία του συγγραφέα του παρουσιαζόμενου βιβλίου, κ. Γεράσιμου Λυκούδη, ο οποίος είπε πως: «Αρχικά θα ήθελα να ευχαριστήσω την Ένωση Σπάρτης Μικράς Ασίας για τη φιλοξενία, που μου παρέχει για πολλοστή φορά. Η πρώτη ήταν πριν σαράντα, περίπου χρόνια, για Εκθέσεις Αγιογραφίας και Ζωγραφικής και παρουσίαση συγγραμμάτων μου. Και δεν φτάνει μόνο η φιλοξενία, που μας παρέχει, μας κερνάει και τα αναψυκτικά. Αυτά κάνουνε οι κιμπάρηδες οι Ανατολίτες και μας κατακτούν. Ευχαριστώ τον φίλο Θοδωρή Κοντάρα για τη διόρθωση και τη φιλολογική επιμέλεια του μυθιστορήματος, που παρουσιάζουμε σήμερα, και για τη βοήθειά του ως προς τη σωστή απόδοση της ντοπιολαλιάς των Βουρλών, η οποία στηρίζεται σε δικό του λεξάρι. Ασφαλώς, τον ευχαριστώ και για την παρουσία του, σήμερα, εδώ, για τον σχολιασμό του μυθιστορήματός μου. Επίσης, ευχαριστώ και τον ιστοριοδίφη Σταύρο Καπλάνογλου για τις πληροφορίες, που μου παρείχε, σχετικά με την Τόσια. Ευχαριστώ την επί πολλά χρόνια συνεργάτη στον χώρο του Πολιτισμού κ. Καλλιόπη Στεριάδου για την ευγενική ανταπόκρισή της να προσθέσει τη δική της ματιά στο έργο μου. Επίσης, ευχαριστώ τον φίλο, Πρόεδρο της Ένωσης Σπάρτης Λουκά Χριστοδούλου για την παρουσίαση της σημερινής εκδήλωσης. Πολλές ευχαριστίες για όλους εσάς, φίλες και φίλοι, που σήμερα μου δίνετε τη χαρά της τιμητικής παρουσίας σας.
Η σκέψη της συγγραφής μυθιστορήματος με παίδευε πολύ καιρό. Δεν το αποφάσιζα, όμως, γιατί αυτό το είδος λογοτεχνίας έχει ιδιαίτερες δυσκολίες και η συγγραφή του μοιάζει με ακροβασία σε τεντωμένο σκοινί. Γιατί ενώ περιλαμβάνει ιστορικά, βιογραφικά και εμπειρικά στοιχεία, ο συγγραφέας δεν πρέπει να παρασυρθεί ιδιαίτερα σε κανένα από αυτά, αλλά πρέπει να ισορροπήσει όσο γίνεται πιο καλά ανάμεσά τους και να τα παντρέψει αρμονικά.
Όμως, η περίοδος του χρόνου έφτασε σε οριακό σημείο και έτσι το αποφάσισα.
Ακολουθώντας το παράδειγμα του φωτοδότη των νεανικών μας χρόνων, Νίκου Καζαντζάκη, από τον πρόλογό του: «Αναφορά στον Γκρέκο», μάζεψα τα σσύνεργά μου: όραση, ακοή, αφή, όσφρηση, γνώση, εμπειρίες και το ξεκίνησα.
Το θέμα δεν μπορούσε να είναι άσχετο με αυτό που έγινε βίωμά μου για μια εικοσαετία και με την ώσμωσή μου με κάθε τι που αφορά στη Μικρά Ασία.
Η θητεία μου στο ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. υπήρξε καθοριστική.
Μαζί με τον αείμνηστο Χάρη Σαπουντζάκη, τον Χρήστο Χατζηιωάννου και τον Λουκά Χριστοδούλου παραλάβαμε, περίπου, 1.100 αντικείμενα, έγγραφα, φωτογραφίες και βιβλία, που η ιστορία του καθενός ξεχωριστά πρόσθεσε μια μοναδική γνώση και εμπειρία διαφωτιστική για τη ζωή και την καθημερινότητα των Μικρασιατών.
Από την άλλη, τα βιώματά μου από τη γενέτειρά μου, την Κεφαλλονιά, υπήρξαν, ασφαλώς, καθοριστικά στη διαμόρφωσή μου.
Η Ανατολή, λοιπόν, και η Δύση, εκφρασμένες μέσα από βιώματα και επιλογές των ανθρώπων τους, μέσα από οδυνηρές ή ευτυχείς πορείες των πρωταγωνιστών και κομπάρσων, έρχονται και σμίγουν, εκμηδενίζοντας διαφορές και αποστάσεις.

Η περιπλάνηση ξεκινά από τη μακρινή Τόσια, έναν τόπο ευλογημένο, έναν μικρό παράδεισο για τους εργατικούς και προκομένους Ρωμιούς.
Πράγματι, εκεί έζησαν οι Ρωμιοί πολλά χρόνια. Ήταν η πατρίδα τους. Ήταν η γενέτειρά τους. Ήτανε, πράγματι, ένας ευλογημένος τόπος. Εκεί δημιούργησαν, εκεί έφτιαξαν τις ζωές τους, έκαναν πλούτο, γιατί ήταν προκομένοι. Ήρθαν, όμως, σκληρές μέρες. Χρόνια δίσεκτα, όπως λέμε. Εκεί που δεν το φανταζόντουσαν γιατί πολλές φορές στο παρελθόν γινόντουσαν διάφορες διώξεις, αλλά δεν είχαν αυτή την ολοκληρωτική μορφή. Αναγκάστηκαν να πάρουν τους δρόμους. Φόρτωσαν σε έναν αραμπά ό,τι μπορούσαν να μαζέψουν και ξεκίνησαν για το άγνωστο.
Αναφέρθηκα στην παραλαβή των αντικειμένων στο ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ.. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι κάθε φορά, που μας έφερναν ένα αντικείμενο, και το καταγράφαμε και το περιγράφαμε, απορούσα πώς αυτοί οι άνθρωποι βρήκαν τη δύναμη να βάλουν το κλειδί στην πόρτα του σπιτιού τους και να πάρουν τον δρόμο προς το άγνωστο. Πόση ψυχική δύναμη διέθεταν. Τι αντιμετώπισαν. Πώς μπόρεσαν να φτιάξουν την καινούργια τους ζωή στην καινούργια τους πατρίδα; Τους θαύμαζα πάντα. Και σας διαβεβαιώ ότι δεν εξοικειώθηκα ποτέ με αυτό το γεγονός. Πάντα με συγκλόνιζε και πάντα με συγκινούσε. Και όσο μπορούσα το μετέδιδα σ’ αυτούς, που είχα τη χαρά να ξεναγώ, και ιδιαίτερα στα παιδιά των σχολείων. Και σας διαβεβαιώ ότι κι εκείνα έβλεπαν και ενστερνίζονταν όλα αυτά τα πράγματα. Έβλεπες, ας πούμε, παλικαράκια, που τα βλέπουμε στον δρόμο και λέμε: «Τώρα από αυτά τι περιμένεις;», με μαλλί έτσι και τα σκουλαρίκια κ.τ.λ.. Και αφού ξεκινούσαμε κολλάγανε πάνω και μου λέγανε: «Αυτά γιατί δεν μας τα έχουνε πει;». Και του έλεγα: «Ποιος να στα πει παιδί μου;». Αυτά είναι αντικείμενο ενός Μουσείου. Γι’ αυτό κάναμε αυτό το Μουσείο. Για σας το κάναμε. Όλο αυτό το πράγμα είναι δημιούργημα για σας.
Εν πάση περιπτώσει, από πολλές μεριές της Ανατολής ήρθαν Έλληνες και εγκαταστάθηκαν εδώ.
Από την άλλη μεριά ήταν η γενέτειρά μου. Και εκεί άνθρωποι του μόχθου. Και εκεί μέσα στη φτώχεια τους. Δεν ήταν πλούσιοι εκεί οι άνθρωποι. Ήτανε δουλευτάδες της γης, ήτανε κι αυτοί άνθρωποι, που με τον ιδρώτα τους προσπαθούσαν να φτιάξουν το μέλλον τους.
Και όταν ερχόταν η ώρα, βέβαια, φέρναν τα παιδιά τους στην Αθήνα για να τα διαμορφώσουν καλύτερα.
Όμως, ένα συγκλονιστικό γεγονός ήρθε και άλλαξε τη ζωή τους εντελώς.».
Ακολούθως, ο κ. Λυκούδης ανάγνωσε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του, που αφορούσε περιγραφή από τον μεγάλο σεισμό της Κεφαλλονιάς, ολοκληρώνοντας με αυτόν τον τρόπο την παρουσίασή του.

Όμως, η βραδιά ολοκληρώθηκε πραγματικά με την επισήμανση του κ. Λουκά Χριστοδούλου, ο οποίος ανάφερε πως: «Μάκη μου, θα κάνω μια συμπλήρωση. Ένα χειροκρότημα στη γυναίκα σου, που ήταν πάντα δίπλα σου όλα αυτά τα χρόνια.», και απευθυνόμενος προς τη σύζυγο του κ. Λυκούδη, εν μέσω χειροκροτημάτων, της είπε: «Στέλλα, συγχαρητήρια.», με τον κ. Λυκούδη να λέει προς τον κ. Χριστοδούλου πως: «Έχεις δίκιο και συγγνώμη που δεν το έκανα εγώ, για την ηρωική συμβίωση, που έκανε μαζί μου η Βουρλιώτισσα.».

Στη συνέχεια ο κ. Γεράσιμος Λυκούδης υπέγραψε υπομονετικά αντίτυπα του βιβλίου του και ακολούθησε ένα κέρασμα, προσφορά της Ένωσης Σπάρτης Μικράς Ασίας.

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν, μεταξύ άλλων, ο Πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης π. Θεόκλητος Μεντής, ως εκπρόσωπος του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Νέας Ιωνίας, Φιλαδελφείας, Ηρακλείου και Χαλκηδόνος κ.κ. Γαβριήλ, η Αντιδήμαρχος Διαχείρισης Ανθρωπίνων Πόρων και Πρόεδρος του Παραρτήματος Ν.Ι.Φ.Η.Μ. της Ε.Α.Ε. κ. Ελισσάβετ Γεωργιάδου ως εκπρόσωπος του Δημάρχου Νέας Ιωνίας Αττικής κ. Παναγιώτης Μανούρης, ο ανεξάρτητος δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Νέας Ιωνίας κ. Μιλτιάδης Καναβός, ο πρώην δημοτικός σύμβουλος κ. Χρήστος Χατζηιωάννου ως εκπρόσωπος της παράταξης «Ενότητα για τη Νέα Ιωνία», ο Πανεπιστημιακός, Σκηνοθέτης και Ηθοποιός κ. Τάσος Λέρτας, η Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών κ. Αγγελική Ψακή-Κωβαίου, ο Υπεύθυνος της Σκακιστικής Ακαδημίας «Ένωσης Σπάρτης Μικράς Ασίας» ο Πρόεδρος του Σωματείου Ινεπολιτών-Κασταμονιτών Νέας Ιωνίας κ. Αντώνης Κοντίτσης, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Αλαγιωτών Νέας Ιωνίας κ. Γιώργος Νουβέλογλου, ο Πρόεδρος του Ιωνικού Συνδέσμου κ. Γιάννης Κοντίτσης, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Σμυρναίων κ. Άγγελος Μελεμενής, ο Πρόεδρος των Παλαιών Προσκόπων Νέας Ιωνίας κ. Όμηρος Ακιανίδης, η Πρόεδρος της Πολιτιστικής Ένωσης Μικρασιατών «Η Καππαδοκία» κ. Κούλα Μπρόλιου, η Ειδική Γραμματέας του Ιωνικού Συνδέσμου και εκπρόσωπος της δημοτικής παράταξης «Αλλαγή για τη Νέα Ιωνία» κ. Βασιλική Μελέτη, η υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων του Συλλόγου Σμυρναίων Νέας Ιωνίας κ. Έλσα Ανθρακίδου, ο Ζωγράφος, Ποιητής και Συγγραφέας κ. Νίκος Κακαδιάρης, ο Δημοσιογράφος και Συγγραφέας κ. Κώστας Χαλέμος, ο Φωτογράφος-Φωτορεπόρτερ και Συγγραφέας κ. Πέτρος Τριανταφυλλίδης, ο Ποιητής κ. Ιωάννης Βέλλης, ο τ. Πρόεδρος του Α.Γ.Σ. «ΑΝΑΤΟΛΗ» και Συγγραφέας κ. Κωνσταντίνος Τσαγκαράκης, η Συγγραφέας κ. Κορίννα Καρκανίδου, ο Συγγραφέας κ. Νίκος Καμπάνης, η Πρόεδρος της Αδελφότητας Προκοπιέων «Ο Άγιος Ιωάννης ο Ρώσος» κ. Παρασκευή Σαραντίδου, ο κ. Γιάννης Αλατζόγλου από την Εταιρεία Μεσογειακού Πολιτισμού, ο επίτιμος Πρόεδρος του Φ.Ο.Ν.Ι. κ. Νίκος Χομπάς και ο επίτιμος Πρόεδρος του Ιωνικού Συνδέσμου κ. Τάκης Κωστιδάκης.