Οι επέτειοι του Μπλόκου της Καλογρέζας με Δημοτική Αρχή την «Ενότητα για τη Νέα Ιωνία»
Οι εκδηλώσεις μνήμης για το Μπλόκο της Καλογρέζας αποτελούσαν για την εκάστοτε Δημοτική Αρχή του Δήμου Νέας Ιωνίας μία διαχρονική υποχρέωση απόδοσης τιμής στα 22 παλικάρια, τα οποία εκτελέστηκαν τα ξημερώματα της 15ης Μάρτη 1944 από τους Έλληνες δωσίλογους και τους Γερμανούς κατακτητές. Με αφορμή τη φετινή επέτειο της συμπλήρωσης 79 χρόνων από την αποφράδα εκείνη ημέρα, η δημοτική παράταξη «Ενότητα για τη Νέα Ιωνία» δημιούργησε ένα αφιέρωμα από τις εκδηλώσεις τιμής και μνήμης, που γίνονταν κατά την περίοδο 2015-2019 για το Μπλόκο της Καλογρέζας, με Δήμαρχο τον κ. Ηρακλή Γκότση.
Πάντως, θέλοντας και μη, οι συγκρίσεις του τότε και του σήμερα είναι, δυστυχώς, αναπόφευκτες, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό.
Ακολουθεί το αφιέρωμα στο Μπλόκο της Καλογρέζας, κατά την περίοδο 2015-2019, που Δημοτική Αρχή της πόλης ήταν η παράταξη «Ενότητα για τη Νέα Ιωνία», καθώς και ένα «βίντεο», που δημιουργήθηκε το 2018 για τον Δήμο Νέας Ιωνίας, ύστερα από επιθυμία του τότε Δημάρχου κ. Ηρακλή Γκότση:
Αφιέρωμα στο Μπλόκο της Καλογρέζας, την περίοδο της Δημοτικής Αρχής της παράταξης «Ενότητα για τη Νέα Ιωνία» 2015-2019
Στο «βίντεο», που ακολουθεί στο τέλος του κειμένου, ο αφηγητής μας μεταφέρει το ιστορικό του Μπλόκου της Καλογρέζας, με πληθώρα ιστορικών φωτογραφιών της εποχής.
-Κείμενα του κ. Κώστα Χαλέμου.
-Αφήγηση του κ. Πολύκαρπου Πολυκάρπου.
-Βίντεο Μοντάζ του κ. Μίμη Σινέκογλου.
-Ηχογράφηση του κ. Σ. Κουσκούνη (Studio Wavemusic).
Δημιουργήθηκε το 2018, για λογαριασμό του Δήμου Νέας Ιωνίας, ύστερα από επιθυμία του Δημάρχου κ. Ηρακλή Γκότση.
Το ιστορικό του Μπλόκου της Καλογρέζας:
Μάρτιος του 1944, με τις πλάτες του Γερμανού κατακτητή τα Τάγματα Ασφαλείας τρομοκρατούν τις γειτονιές της Αθήνας.
Ο Λαός βιώνει έναν νέο Τρόμο: τα Μπλόκα.
Στην Καλογρέζα των 2.400 ψυχών λειτουργούν επιταγμένα ανθρακωρυχεία και εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας. Οι Γερμανοί χρειάζονται το κάρβουνο, οι εργάτες έχουν ανάγκη τα συσσίτια.
Μέσα στα εργοστάσια και κάτω από τη γη δημιουργούνται οι πρώτοι πυρήνες της ΕΑΜικής αντίστασης. Ξεσπούν απεργίες. Γίνονται σαμποτάζ. Η πάλη από εργατική μετατρέπεται σε αντιφασιστική.
Σε διαδήλωση στις 2 Σεπτεμβρίου 1943, στη Νέα Ιωνία σκοτώνονται από την αστυνομία ο Παναγιώτης Γεωργίου και τρεις εργαζόμενοι ανθρακωρύχοι. Το έγκλημα δεν μένει ατιμώρητο. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1943, η ομάδα περιφρούρησης λαϊκών αγωνιστών εκτελεί στη γέφυρα της Σαφράμπολης τον ταγματάρχη χωροφυλακής Δημήτρη Αλεξόπουλο, που διέταξε το πυρ κατά των διαδηλωτών.
Το Μπλόκο μετράει αντίστροφα.
Ξημερώματα της 15ης Μαρτίου 1944, χωροφυλακή, τάγματα ασφαλείας, ειδική ασφάλεια με συνοδεία Γερμανών, ζώνουν την Καλογρέζα.
Χωροφύλακες και ασφαλίτες, πυροβολώντας στον αέρα και πετώντας χειροβομβίδες, ξεχύνονται.
Μπαίνουν σε σπίτια, δέρνουν τους νοικοκυραίους και αρπάζουν το βιός τους.
Οι Γερμανοί δεν επεμβαίνουν, παρακολουθούν και απαθανατίζουν τα γεγονότα.
Παρόντες είναι ο Αλέξανδρος Λάμπου, διευθυντής της ειδικής ασφάλειας, ο Γιάννης Πλυτζανόπουλος, διοικητής των ταγμάτων ασφαλείας, και ο Κωνσταντίνος Γκίνος, διοικητής της χωροφυλακής.
Τους κατευθύνει ο απόστρατος Γιώργος Μωραίτης, που γνωρίζει πρόσωπα στην περιοχή.
Συγκεντρώνουν τους άνδρες από 14 ετών και πάνω. Τους κατεβάζουν στην πλατεία της εκκλησίας. Ο Λάμπου περιφέρεται με την εικόνα της Παναγιάς και απειλεί. Έχουν κατάλογο και φωνάζουν ονόματα. Όσοι βγαίνουν τους παίρνουν για εκτέλεση.
Πρώτο εκτελούν τον Παναγιώτη Μικρόπουλο, έναν εικοσάχρονο από το Ηράκλειο. Ύστερα και άλλους. Τους πηγαίνουν στο ρέμα, στο εκτελεστικό απόσπασμα, με επικεφαλής το Μοίραρχο Κωνσταντίνο Παπακώστα.
Ως τις τέσσερις το απόγευμα σκοτώνουν άλλους είκοσι έναν. Τα πτώματα παραμορφωμένα από τη χαριστική βολή στα πρόσωπα, αναγνωρίζονται με δυσκολία.
Το Σάββατο, 18 Μαρτίου 1944, κυκλοφορεί έκτακτη έκδοση του «Ριζοσπάστη».
Την Τρίτη 21 Μαρτίου 1944, το «Εργατικό Βήμα», κυκλοφορεί με τίτλο: «Η ΚΑΛΟΓΡΕΖΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΟΚΚΙΝΙΑ».
Φεύγοντας, οι εισβολείς παίρνουν ομήρους. Εκατόν πενήντα πάνε στις φυλακές Χατζηκώστα, 60 στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου. Οι περισσότεροι αφήνονται ελεύθεροι την επομένη. Στο Χαϊδάρι μένουν 14. Στις 25 Μαΐου στέλνουν 11 με μια αποστολή χιλίων ατόμων στη Γερμανία, στο Νόιεμγκαμμε, έξω από το Αμβούργο.
Τους ντύνουν με ριγωτές στολές και τους αφαιρούν τα ονόματα. Κάθε κρατούμενος έχει τον δικό του αριθμό. Πολλοί πεθαίνουν δουλεύοντας. Τα κουφάρια τους τα καίνε στο κρεματόριο. Οι όμηροι του Μπλόκου στέλνονται στη Βρέμη για να δουλέψουν στην κατασκευή του καταφυγίου για υποβρύχια «Βάλεντιν». Σε ενάμισι χρόνο χάνουν τη ζωή τους περισσότεροι από δύο χιλιάδες εργάτες, ανάμεσα τους και δεκαέξι Έλληνες.
Στις 26 Μαρτίου 1945, βομβαρδίζεται από τη Βρετανική αεροπορία και εγκαταλείπεται.
Ο πόλεμος χάνεται. Οι Γερμανοί αδειάζουν τα στρατόπεδα για να εξαφανίσουν τις αποδείξεις.
Χιλιάδες κρατούμενοι φορτώνονται σε τρία αραγμένα πλοία, στον κόλπο του Λούμπεκ, στη Βαλτική.
Δύο υπερωκεάνια, το «Καπαρκόνα» και το «Ντόιτσλαντ», με το φορτηγό «Τίλμπεκ», μετατρέπονται σε πλωτές φυλακές.
Επάνω στο «Καπαρκόνα» βρίσκονται πάνω από 4.500 κρατούμενοι.
Στις 3 Μαΐου 1945, ενώ ο πόλεμος στη στεριά έχει τελειώσει, τα πλοία δέχονται επίθεση Βρετανικών αεροπλάνων. Χιλιάδες κρατούμενοι πνίγονται. Άλλοι καίγονται, ενώ άλλοι πυροβολούνται. Απολογισμός: πάνω από 7.000 νεκροί.
Από τους Έλληνες, τρεις κατάφεραν να βγουν ζωντανοί. Ο Σπύρος Πασάλογλου, ο Λευτέρης Αυγουστίδης και ο Νίκος Λιαρούτσος. Οι άλλοι, Κώστας Δασκαλόπουλος, Δημήτρης Νίνος, Παναγιώτης Νικολαΐδης, Χρήστος Χριστοφορίδης, Πέτρος Πετρίδης, Κώστας Συμεωνίδης, Νίκος Μαυρίδης, Συμεών Μπαλόγλου, δεν γύρισαν πότε.
Ο φάκελος του «Καπαρκόνα» φυλάσσεται στα αρχεία της Βρετανικής αεροπορίας. Σφραγίζεται για εκατό χρόνια. Τα ερωτήματα μένουν.
Η δίκη για το Μπλόκο αρχίζει στις 5 Νοεμβρίου 1946, στο Γ΄ Ειδικό Δικαστήριο Δωσίλογων. Η απόφαση του δικαστηρίου, στις 5 Μαΐου του 1947, κάνει τα κόκαλα των εκτελεσθέντων να τρίζουν.
Αθώοι οι περισσότεροι των κατηγορουμένων.
Ένοχοι κηρύσσονται μόνο ο Διοικητής της Ειδικής Ασφαλείας, Αλέξανδρος Λάμπου, και ο διερμηνέας Σπύρος Κωνσταντινίδης.
Και οι δύο καταδικάζονται στην ποινή του θανάτου. Οι ποινές δεν εκτελούνται.
(Το «βίντεο», που δημιουργήθηκε για τον Δήμο Νέας Ιωνίας επί Διοικήσεως του κ. Ηρακλή Γκότση, μπορείτε να το παρακολουθήσετε πατώντας ΕΔΩ).