Ο Σύλλογος Σμυρναίων Νέας Ιωνίας παρουσίασε το βιβλίο: «Το Μικρασιατικό ζήτημα με τα μάτια των ξένων»

Ρεπορτάζ-Φωτογραφίες: Παναγιώτα Σούγια

Η εκδήλωση ξεκίνησε με έναν σύντομο χαιρετισμό, που απηύθυνε ο Πρόεδρος του Συλλόγου Σμυρναίων Νέας Ιωνίας, κ. Άγγελος Μελεμενής, ο οποίος ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως: «Είναι μια χρονιά σημαντική για την πόλη μας, καθώς συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυσή της, και, ταυτόχρονα, 100 χρόνια από τη Συνθήκη της Λοζάνης, για την οποία παρουσιάσαμε κάποια σημαντικά στοιχεία σε μια εκδήλωσή μας τη φετινή, με αφορμή τα 100 χρόνια από αυτή την κρίσιμη για το ελληνικό έθνος σημαντική ημερομηνία.» και στη συνέχεια αναφέρθηκε στο πλούσιο βιογραφικό της κεντρικής ομιλήτριας, κ. Ειρήνης Σαριόγλου, επίκουρης Καθηγήτριας Νεότερης Ιστορίας του Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κωνσταντινούπολης, ερευνήτριας, συγγραφέα, συνιδρύτριας και Γενικής Γραμματέα του Ελληνικού Ιδρύματος Ιστορικών Μελετών και από το 2016 έως σήμερα Καλλιτεχνικής Διευθύντριας του Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελόριζου «Πέρα από τα Σύνορα».

Αμέσως μετά, τον λόγο έλαβε η κ. Ειρήνη Σαρίογλου, η οποία αρχικά ανέφερε πως: «Απόψε θα μιλήσουμε για τη Μικρά Ασία. Ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση. Ευχαριστώ πάρα πολύ που είστε εδώ. Είναι μία αντίσταση στις πάρα πολύ δύσκολες και επικίνδυνες μέρες που διανύουμε και νομίζω το δια ταύτα είναι καθένας από εμάς τι κάνει για θέση και στάση ζωής για να αλλάξει αυτή η πατρίδα, γιατί πολύ εύκολα κατακρίνουμε, επικρίνουμε, αλλά όταν πρέπει εμείς να κάνουμε κάτι δύσκολα αφήνουμε το ραχάτι μας, τις ανέσεις μας. Είναι αλήθεια ότι οι συνεργάτες μου και εγώ είμαστε ταγμένοι εξ ολοκλήρου στην καταγραφή της Ιστορίας, της πρόσφατης Ιστορίας, αν θέλετε. Υπάρχει ένας αντικειμενικός λόγος, που το κάνουμε αυτό. 365 ημέρες τον χρόνο το κάνουμε, χωρίς υπερβολή. Γιατί αιτιολογούμε την ύπαρξή μας πάνω στη γη. Δεν είναι μια δουλειά αυτή για μας. Αναρωτιόμασταν από παιδιά εμείς οι δέκα «τρελοί» γιατί έχουμε έρθει στη ζωή. Και βρήκαμε τις απαντήσεις που ψάχναμε στα υπαρξιακά μας ερωτήματα μέσω αυτού του λειτουργήματος. Καθώς, λοιπόν, εδώ και πολλά χρόνια ψάχνω διαρκώς, κατέληξα σε μερικά συμπεράσματα, που θα ήθελα να τα πάρετε μαζί απόψε στο σπίτι και να τα συζητήσετε και να τα σκεφτείτε.».

Στη συνέχεια, η κ. Σαρίογλου αναφέρθηκε στα προσωπικά της συμπεράσματα από την ίδρυσή του ελληνικού κράτους μέχρι και σήμερα, και ακόμη εστίασε στη δημιουργία των Βουρλών και στην ιστορική εξέλιξή τους, καθώς και την σπορεία της Κωνσταντινούπολης, έως την προσφυγιά του 1922, τονίζοντας, μεταξύ άλλων, πως: «Από το 1832, η φαγωμάρα, το εσείς και το εμείς, αυτόχθονες-ετερόχθονες. Αυτή η φαγωμάρα συνεχίζεται και τον 20ο αιώνα. Συνεχίζεται ως προς τη γλώσσα, δημοτικιστές-καθαρευουσιάνοι. Μονίμως, η διχόνοια και η φαγωμάρα, ίδιον της φυλής. Είναι πάρα πολύ εύκολο να μας διχάζουν οι ξένοι, τότε και τώρα. Πάρα πολύ εύκολο. Είναι μέσα στο αίμα μας αμέσως να διχαστούμε. Αυτός ο διχασμός φτάνει στο αποκορύφωμα την περίοδο 1919-1922. Αυτή την τραγική περίοδο εξετάζει αυτό το βιβλίο, όχι όπως κάνουμε πάντα εδώ στην Ελλάδα από τη σκοπιά τη δική μας, αλλά από τη σκοπιά των ξένων.».

Ακολούθως, τον λόγο έλαβε ο εμπνευστής του παρουσιαζόμενου βιβλίου, κ. Ματτέο Καμπανιόλο, βιβλίου, Ελβετός Ελληνιστής και Πανεπιστημιακός, ο οποίος ήρθε από το Πανεπιστήμιο της Γενεύης.

Ο κ. Ματτέο Καμπανιόλο ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως: «Είναι χαρά και τιμή μου, που βρίσκομαι εδώ πέρα, ανάμεσά σας. Και θέλω να σας πω λίγα λόγια πώς μπήκαμε σε αυτή τη διαδικασία να κάνουμε επαφή με συναδέλφους και να συντάξουμε αυτό το βιβλίο.
Δεν μπορώ να μην κάνω νύξη εδώ για τις δραματικές μέρες που περνάει εδώ και ενάμισι χρόνο η Ευρώπη. Και περισσότερο δραματικές εδώ και έναν μήνα. Σας υπενθυμίζω πως η αντίληψη που φαίνεται αυτονόητη στην κοινωνία μας, ότι, δηλαδή, η ανθρώπινη ζωή είναι ό,τι πιο πολύτιμο υπάρχει, και ότι αυτή την αντίληψη τη συμμερίζονται όλοι οι άνθρωποι στη γη, είναι όχι απλοϊκά μονομερής, αλλά εσφαλμένη, και μας οδηγεί σε λάθος εκτιμήσεις των κινήσεων των συνανθρώπων και των αντιπάλων μας. Έτσι, μας αφήνουν εκτεθειμένους σε απροσδόκητες συνέπειες και εξελίξεις. Νομίζουμε πως όλοι συμμερίζονται αυτή την άποψη, ότι η ζωή των συνανθρώπων είναι ό,τι πιο πολύτιμο υπάρχει στη γη. Σήμερα, όσο περισσότεροι είναι οι νεκροί, ασχέτως πλευράς, τόσο πιο πολύ κερδισμένος βγαίνει ο αγώνας τους.» και ακόμη αναφέρθηκε στην κατάσταση που συμβαίνει στο Ισραήλ, τονίζοντας μεταξύ άλλων πως: «Ο πόλεμος είναι ενός στρατού εναντίον ενός άλλου στρατού.», και συνέχισε λέγοντας πως: «Πριν από 100 χρόνια, η Ελλάδα θέλησε να λύσει μια κατάσταση, που ήταν εσωτερική σε ένα άλλο κράτος με τον πόλεμο. Και κατέληξε στη γνωστή καταστροφή. Δεν είναι, δυστυχώς, με το να διηγούμεθα ιστορικούς θρήνους, λύπες και θυμούς, που θα πετύχουμε το πολυπόθητο: «Ποτέ πια», που επικαλούμεθα όλοι μπροστά σε απάνθρωπες πράξεις. Ο άνθρωπος, δυστυχώς, αποδεικνύει καθημερινά ότι είναι ο χειρότερος εχθρός του εαυτού του. Το βιβλίο, που παρουσιάζουμε απόψε, θέλει να είναι μια συμβολή στο «ποτέ πια». Αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα του τι βάζει μπροστά μας η Μικρασιατική καταστροφή με μια σειρά δοκιμίων, που την αντιμετώπισαν ως την πραγματική οικονομική και διεθνούς πολιτικής υπόθεση. Όχι, δηλαδή, ως δράμα ενός λαού, αλλά να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε αυτό που βαραίνει ακόμη και σήμερα τις σχέσεις Ελλάδος-Τουρκίας. Μια κρίση, γιατί για κρίση μπορούμε να μιλήσουμε ακόμη μετά από εκατό χρόνια, κατά την ταπεινή μου γνώμη, μπορεί να ξεπεραστεί μόνο μελετώντας το σύνθετο και πολύπλευρο μηχανισμό της και αποδεχόμενοι αυτό, σε πρώτη φάση, και ψάχνοντας τρόπο να πάμε πέρα από αυτό. Αυτό με οδήγησε να προτείνω στην Ειρήνη Σαρίογλου και σε έναν άλλον συνάδελφο να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να προσφέρουμε αυτή τη συμβολή στη μεγίστη προσπάθεια και στο επίτευγμα που παραμένει μπροστά, συγκεκριμένα στους Έλληνες και στον Ελληνισμό, αλλά και στον κόσμο ολόκληρο.».

Κατόπιν, προβλήθηκε ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ, παραγωγής 2022, με τίτλο: «Τα ηρωικά Βουρλά της Μικράς Ασίας», το οποίο κυκλοφορεί σε μια καλαίσθητη κασετίνα, που περιλαμβάνει δύο συμπακτούς δίσκους ακτίνας και ένα κατατοπιστικό ενημερωτικό έντυπο, που είναι μια παραγωγή του Ελληνικού Ιδρύματος Ιστορικών Μελετών (ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ.), σε σενάριο και σκηνοθεσία της κ. Ειρήνης Σαρίογλου, μουσική του κ. Γιώργου Παπαχριστούδη και αφήγηση των κ.κ. Γιώργου Κέντρου και Αγγελικής Καρυστινού, όπου, μεταξύ άλλων, ακούστηκαν και αποσπάσματα από το βιβλίο του Γιώργου Ανωμερίτη: «Οι Κυκλαδίτες Μικρασιάτες και ο θαλασσινός Γιώργος Σεφέρης».

Αμέσως μετά, ακολούθησαν ερωτήσεις από το κοινό, στις οποίες απάντησε η κ. Ειρήνη Σαρίογλου.

Σε ό,τι αφορά στο παρουσιαζόμενο βιβλίο, οφείλουμε να αναφέρουμε πως πρόκειται για μια τεκμηριωμένη υλοποίηση μιας ιδέας και πρωτοβουλίας των κ.κ. Ματτέο Καμπανιόλο, Νίκου Νικολούδη και ειρήνης Σαρίογλου, στο πρώτο μέρος του οποίου περιέχονται οι ακόλουθες μελέτες των κ.κ. Σαμίμ Αγκιονούλ, Τανέρ Ακτσάμ, Νίκου Γιαννόπουλου, Ιωάννη Δασκαρόλη, Ματτέο Καμπανιόλο, Νίκου Νικολούδη, Ειρήνης Σαρίογλου και Γιάννη Χαραλαμπίδη:
«Η Μεγάλη Ιδέα – Γέννηση, εξέλιξη και πολιτική επίδραση στο διεθνές περιβάλλον».
«Η εμπλοκή της Μεγάλης Βρετανίας στο Μικρασιατικό ζήτημα, 1918-1922».
«Η πολιτική της Γαλλίας στο Μικρασιατικό ζήτημα 91919-1922)».
«Πώς είδαν οι Ιταλοί την κατάληψη και την εγκατάλειψη της Σμύρνης».
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Μικρασιατικό ζήτημα, 1918-1922)».
«Η συμμαχία Κεμαλικών-Μπολσεβίκων. Μια σχέση αμοιβαίου συμφέροντος.».
«Η ουδέτερη Ελβετία και το Μικρασιατικό ζήτημα.».
«Ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος μέσα από το Correspondance d’Orient, ένα «ανατολίτικο¨περιοδικό, που εκδιδόταν στο Παρίσι την περίοδο 1919-1922.».
«Θα μπορούσαν να ερμηνευθούν διαφορετικά οι Συνθήκες των Σεβρών και της Λωζάννης το έτος 2023;».
Ακόμη, στο δεύτερο μέρος του βιβλίου φιλοξενούνται τα κείμενα των πηγών, καθώς και ένα εύχρηστο ευρετήριο κύριων ονομάτων προσώπων και τόπων.