Άρτια η παρουσίαση της Κυκλικής Οικονομίας από τη «Δημιουργία Αλληλεγγύη»

Των Παναγιώτας Σούγια και Απόστολου Σαλονικίδη

Την εκδήλωση προλόγισε και συντόνισε ο Δρ. Βασίλης Αναλυτής, Χημικός Μηχανικός Ε.Μ.Π., MSc, MBA, λέγοντας μεταξύ άλλων πως: «Είμαι ένας από τους ανθρώπους, που παρακολουθώ συστηματικά τον Παναγιώτη στα θέματα της Αυτοδιοίκησης. Και αυτό το κάνω διότι πιστεύω ότι πραγματικά έχει να πει πράγματα, γιατί είναι ένας άνθρωπος που, συνήθως, έχει να μας προτείνει και να μοιραστεί μαζί μας ένα όραμα για την πόλη, ο οποίος βρίσκεται πραγματικά στην αιχμή της καινοτομίας. Θυμάμαι πριν από 6-7 χρόνια, εδώ, που είχε ανοίξει τη συζήτηση τότε για τα ανοιχτά κέντρα εμπορίου.».

Αμέσως μετά, τον λόγο έλαβε ο κ. Παναγιώτης Μανούρης, Υποψήφιος Δήμαρχος Νέας Ιωνίας, επικεφαλής της Δημοτικής Παράταξης «Δημιουργία Αλληλεγγύη», ο οποίος αρχικά ανέφερε πως: «Με τον Βασίλη είμαστε φίλοι από τα παλιά. Έχουμε συνεργαστεί. Σε ευχαριστώ για τα καλά λόγια. Είναι επιστήμονας του κλάδου.» και στη συνέχεια είπε μεταξύ άλλων πως: «Για την πόλη μας έχουμε ψάξει αρκετά. Το ερώτημα: «Γιατί, σήμερα, το κομμάτι της Κυκλικής Οικονομίας είναι πάνω σε κάθε τομέα της καθημερινότητας;», το απαντάει το ίδιο το πρόβλημα, στο οποίο έρχεται να δώσει «λύση», γιατί είναι και άλλα ζητήματα, όπως είναι η κλιματική αλλαγή και ο τρόπος με τον οποίο έχουν στηθεί οι πόλεις που ζούμε, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο το μοντέλο της Γραμμικής Οικονομίας πρέπει να τελειώσει και να πάμε στη διαδικασία της πρόληψης, της επανάκτησης, της επαναχρησιμοποίησης και της ανακύκλωσης στο τέλος, για να μπούμε σ’ αυτήν την τάση της οικονομίας, που έχει και πάρα πολλά κέρδη. Που σημαίνει: Θέσεις εργασίας και υπεραξία. Και μιλάμε για την Ευρώπη. Νομίζω ότι υπάρχει πεδίο δόξης λαμπρό.».
Συνεχίζοντας, ο κ. Μανούρης επισήμανε μεταξύ άλλων πως: «Η παγκόσμια μέση θερμοκρασία, το ξέρετε όλοι, έχει αυξηθεί. Τον τελευταίο αιώνα είναι ραγδαία η αύξηση. Και δεν χρειάζεται να αυξηθεί δέκα μονάδες. Καταλαβαίνετε ότι και η μία μονάδα είναι πάρα πολύ σημαντικό ζήτημα, και ό,τι ακολουθεί αυτά τα φαινόμενα.», ακολούθως αναφέρθηκε στην επίδραση της βιομηχανίας και των καθημερινών ανθρώπινων δραστηριοτήτων, διευκρινίζοντας πως: «Αυτά τα έργα, που ενισχύουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, έχουν δημιουργήσει τεράστιες αλλαγές στο κλίμα. Και επέρχονται πολύ περισσότερες, γιατί ακριβώς το γραμμικό μοντέλο αυτή τη στιγμή, σε σχέση με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και της βιομηχανίας, φέρνει ολέθρια αποτελέσματα. Η ανακύκλωση δεν προχωράει με τον τρόπο που πρέπει, και έτσι βρισκόμαστε μπροστά από αλλαγές στο κλίμα, που αναστατώνει τον πλανήτη, επηρεάζοντας τα αποθέματα τροφίμων και νερού. Τρόφιμα και νερό πάει να πει ζωή. Και αυτό επηρεάζει και την υπόλοιπη αλυσίδα. Οι επιλογές που κάνουμε στην καθημερινή μας ζωή, με τις μετακινήσεις μας, με τον τρόπο που κλιματίζουμε τα σπίτια μας, που θερμαίνουμε, που παράγουμε, που καταναλώνουμε, όλα αυτά έχουν την αντανάκλασή τους ακριβώς σε αυτή την κλιματική αλλαγή. Αυτές οι βιώσιμες αστικές υποδομές, οι αστικές αναπλάσεις κ.τ.λ., όλα αυτά τα μοντέλα, το μόνο που θέλει το καθένα είναι να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης, πάντα στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης, με στόχο να μειώσουν την κακή πορεία, που έχει πάρει ο πλανήτης.».
Ακόμη, ο κ. Μανούρης τόνισε πως: «Κάθε φορά που δεν προσπαθούμε, είτε σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης είτε σε επίπεδο ατόμου, να ξέρετε ότι ο «λογαριασμός» έρχεται σε εμάς τους ίδιους. Αυτές οι αστικές υποδομές, μιλάμε για πόλεις όπως η Νέα Ιωνία, προσπαθούν τώρα μέσα από κάποια προγράμματα να βοηθήσουμε την κινητικότητα του τόπου και τον τρόπο με τον οποίο θα διαχειριζόμαστε την κατάσταση.», στη συνέχεια αναφέρθηκε στην επανάκτηση, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των αντικειμένων, διευκρινίζοντας πως «σε όλα αυτά τα ζητήματα υστερούμε ως χώρα», και συνέχισε λέγοντας μεταξύ άλλων πως: «Η μετάβαση, λοιπόν, από τη Γραμμική στην Κυκλική Οικονομία, που αποτελεί εργαλείο για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου, είναι ένα ολόκληρο κεφάλαιο. Εμείς εδώ συνηθίζουμε, και είμαστε ακόμη θα λέγαμε σε πρωτόγονη μορφή, να μιλάμε για την ανακύκλωση. Ποια είναι η ανακύκλωση για μας; Μήπως καταφέρουμε να καταφέρουμε να κάνουμε 3-4 πράγματα.», προσθέτοντας πως: «Η ανακύκλωση, στην πυραμίδα της Κυκλικής Οικονομίας (φανταστείτε μια ανάποδη πυραμίδα) είναι κάτω-κάτω. Το τεράστιο επάνω κομμάτι θα πρέπει να είναι πρόληψη, η οποία είναι το νούμερο ένα.», ενώ ολοκληρώνοντας τη σύντομη τοποθέτησή του είπε χαρακτηριστικά πως: «Πρέπει να θέσουμε ως προτεραιότητα το κομμάτι της Κυκλικής Οικονομίας και της Αειφόρου Ανάπτυξης σε όλα τα επίπεδα.».

Αμέσως μετά, στο βήμα ανέβηκε ο κ. Διαμαντής Σκορδίλης, πρώην ανώτατο στέλεχος Υπουργείου Περιβάλλοντος, πρώην Γενικός Διευθυντής Ε.Ο.Α.Ν., αναπτύσσοντας το θέμα: «Το νέο κανονιστικό περιβάλλον για το Περιβάλλον και την Κυκλική Οικονομία».
Ακολουθεί ολόκληρη η παρουσίαση του κ. Σκορδίλη, ο οποίος καταχειροκροτήθηκε με την ολοκλήρωσή της.
«Η στρατηγική για την κυκλική οικονομία
Η παραδοσιακή αντίληψη των οικονομικών βασίζεται σε ένα γραμμικό μοντέλο: οι φυσικοί πόροι προωθούνται και μεταποιούνται σε προϊόντα. Ο καταναλωτής αγοράζει αυτά τα προϊόντα και τα χρησιμοποιεί. Μετά τη χρήση τους πρέπει να διαχειρισθούν ως απόβλητα.

Το μοντέλο αυτό επιφέρει υψηλό οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος, που συνδέεται με την εξόρυξη, επεξεργασία και διάθεση των πρώτων υλών, και, επομένως, θεωρείται μακροπρόθεσμα μη βιώσιμο.

Η ιδέα μιας κυκλικής οικονομίας ξεκινά με τη συνειδητοποίηση ότι δεν ζούμε σε έναν κόσμο ανεξάντλητων πόρων. Αυτό ακούγεται απολύτως φυσικό, αλλά η επικρατούσα οικονομική πρακτική της εποχής μας φαίνεται να μην έχει καταλάβει ποτέ αυτό. Η μάλλον κοντόφθαλμη, γραμμική νοοτροπία «παίρνω, χρησιμοποιώ, απορρίπτω» καταναλώνει τεράστιες ποσότητες πρώτων υλών και ενέργειας, και συνεχώς υπερβαίνει τα φυσικά όρια.
Η φύση χρησιμεύει, επίσης, ως κατάλληλος δάσκαλος γι’ αυτήν την επανεξέταση: όλα τα φυσικά είναι μέρος των κύκλων. Τίποτα που πεθαίνει δεν θα παραμείνει απλώς ως σκουπίδια, αλλά θα χρησιμεύσει ως τρόφιμο για ένα άλλο ζωντανό όν ή αργότερα θα αποσυντεθεί, επιστρέφοντας τα θρεπτικά του στο έδαφος, και έτσι θα παραμείνει μέρος του συνόλου.
Ο στόχος είναι να διατηρηθεί η αξία όλων των προϊόντων, εξαρτημάτων και υλικών στα υψηλότερα δυνατά πρότυπα, ώστε να μπορούν να επισκευαστούν, να ανακατασκευαστούν και να επαναχρησιμοποιηθούν, αντί για χώρο υγειονομικής ταφής. Δεν υπάρχει απόβλητο ή σκουπίδια στην αλυσίδα εφοδιασμού του κύκλου. Υπάρχουν μόνο υπάρχοντες πόροι, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά και ξανά. Η νέα προϋπόθεση δράσης είναι επομένως η μικρότερη δυνατή επιβάρυνση για το περιβάλλον και τους συνανθρώπους μας.

Η έννοια της κυκλικής οικονομίας δεν είναι απλώς μια άλλη τάση της αστικής ανάπτυξης. Η μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία αποτελεί αναγκαιότητα και ευκαιρία για τη δημιουργία μακροπρόθεσμων, σταθερών οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών οφελών.
Επίσης, επηρεάζει τους φορείς σε όλα τα πεδία και σε όλα τα διοικητικά επίπεδα. Μια κυκλική οικονομία δεν μπορεί να εφαρμοστεί από μεμονωμένους φορείς ή εταιρείες. Αντίθετα, το μοντέλο υποχρεώνει όλους τους συμμετέχοντες να συνεργάζονται και να επικοινωνούν, και δημιουργεί αλληλεπικαλυπτόμενους δεσμούς μεταξύ των επιμέρους φορέων.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα;
Οφέλη από τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία:
-Βελτίωση της εξασφάλισης των πόρων και μείωση των εξαρτήσεων από τις εισαγωγές λόγω των χαμηλότερων απαιτήσεων για πρώτες ύλες.
-Μειωμένες επιπτώσεις στο περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένης της δραστικής μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
-Οικονομικά οφέλη: νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη και καινοτομία, καθώς και εξοικονόμηση λόγω της μεγαλύτερης αποδοτικότητας των πόρων.
-Κοινωνικές παροχές, όπως η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για όλα τα επίπεδα δεξιοτήτων και οι αλλαγές στη συμπεριφορά των καταναλωτών.
Τελικά, ως καταναλωτές, διαδραματίζουμε, επίσης, σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση και την επιτυχία αυτής της αλλαγής. Για παράδειγμα, αποφασίζουμε εάν οι οικιακές συσκευές, που δεν χρειάζονται πλέον, να καταλήγουν στα σκουπίδια ή αν τους διατηρούμε στον κύκλο, μεταπωλώντας ή δίνοντάς τα ως δωρεά. Επίσης, αποφασίζουμε αν θέλουμε να διαχωρίσουμε τα απορρίμματά μας και να τα ανακυκλώσουμε σωστά.
Κυκλική οικονομία στο πλαίσιο της αστικής ατζέντας της Ε.Ε.
Τον Δεκέμβριο του 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε το «Πακέτο κυκλικής οικονομίας», με στόχο την προώθηση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας, τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Η δέσμη περιλαμβάνει στοιχεία νέας και αναθεωρημένης νομοθεσίας, με επίκεντρο την πρόληψη και τη διαχείριση των αποβλήτων, ένα σαφές χρονοδιάγραμμα για τις δραστηριότητες και τις αντίστοιχες δεσμεύσεις χρηματοδότησης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι η επιτυχής εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας σε ολόκληρη την Ε.Ε., μέχρι το 2030, θα έχει ως αποτέλεσμα εξοικονόμηση 600 δις ευρώ και δύο εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας. Το Ίδρυμα «Ellen MacArthur» προβλέπει ακόμη εξοικονόμηση 630 δισ. ευρώ μέχρι το 2025.
Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε τη δυνητική σημασία των τοπικών και περιφερειακών αρχών σε κάθε ένα από αυτά τα βήματα:
Στη φάση του σχεδιασμού του προϊόντος οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να πάνε ένα καλό παράδειγμα, δίνοντας αποδοτική χρήση των πόρων και ανθεκτικά προϊόντα και λύσεις, προκειμένου να επισκευαστεί εύκολα, συμπληρώνονται ή να μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν ή να ανακυκλωθούν. Αυτό βοηθά την αγορά να αναπτύξει τέτοιες λύσεις, καθιστώντας όχι μόνο πιο προσιτές, αλλά και πιο προσιτές σε άλλους παράγοντες.
Οι τοπικές αρχές μπορούν να συνεργαστούν με άλλους ενδιαφερόμενους φορείς για την προώθηση της βιώσιμης προμήθειας των υλικών, τη βιομηχανική συμβίωση, κ.λπ..
Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές είναι, επίσης, σε θέση να επηρεάσουν ενεργά τα καταναλωτικά πρότυπα των νοικοκυριών, των επιχειρήσεων και των οργανισμών. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται οι εκστρατείες εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης, η προώθηση της κοινής προσέγγισης της οικονομίας και η προώθηση της επαναχρησιμοποίησης και επισκευής.
Εξάλλου, η συλλογή και η ανακύκλωση αποβλήτων αποτελούν δύο από τα καθήκοντα που συνδέονται συχνότερα με το δημοτικό επίπεδο.
Ως καταναλωτές, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να ενσωματώσουν στις αποφάσεις αγοράς τους σκέψεις κυκλικής οικονομίας, χρησιμοποιώντας «πράσινα κριτήρια» για τις δημόσιες συμβάσεις και μηχανισμούς.
Μέσα από την ανταλλαγή γνώσεων, η διοργάνωση εκδηλώσεων ή η δημιουργία πλατφορμών ανταλλαγής πόλεων και των περιφερειών, μπορεί να ξεκινήσει τις δραστηριότητες των άλλων τοπικών και περιφερειακών φορέων, όπως επιχειρήσεις και επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα, οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών ή των προγραμμάτων βάσης και την επιτάχυνση.
Η μετάβαση σε αυτόν τον τύπο οικονομίας επηρεάζει πολλούς τομείς, όπως η κινητικότητα, η γεωργία, η χρήση γης και η διαχείριση των αποβλήτων, με επίκεντρο την πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση.
Η ανακύκλωση των αποβλήτων βρίσκεται στο επίκεντρο της κυκλικής οικονομίας, μιας πανευρωπαϊκής στρατηγικής, που αποσκοπεί στην αύξηση της οικονομικής ανάπτυξης μέσω της αειφόρου παραγωγής αγαθών και της ανακύκλωσης των πόρων. Μια σημαντική προϋπόθεση γι’ αυτό είναι ο ευφυής σχεδιασμός των προϊόντων για να εξασφαλιστεί η δυνατότητα επισκευής και η ανακύκλωσή τους αργότερα. Ωστόσο, η ανακύκλωση έχει, επίσης, τεχνικά, οικολογικά και οικονομικά όρια, που πρέπει να ληφθούν υπόψη.
Η χωριστή συλλογή, διαλογή και αξιοποίηση των διαφορετικών κλάδων ανακυκλώσιμων υλικών είναι ένα σύνθετο έργο, το οποίο θέτει υψηλές απαιτήσεις στην αντίστοιχη εφοδιαστική, τεχνολογία και επεξεργασία. Τα υλικά υψηλής ποιότητας συλλέγονται από εταιρείες ανακύκλωσης και μετατρέπονται μέσω μερικών πολύπλοκων διαδικασιών σε επαναχρησιμοποιούμενες πρώτες ύλες, οι οποίες στη συνέχεια ανακυκλώνονται μέσω νέων προϊόντων.
Οι πληροφορημένοι και ενεργοί πολίτες είναι ο κινητήριος μοχλός για τη μετάβαση από τη γραμμική στην κυκλική οικονομία, ώστε να προστατευθεί αποτελεσματικά το περιβάλλον.».
Στη συνέχεια, τον λόγο έλαβε ο κ. Στέφανος Κομνηνός, πρώην Γ.Γ. Εμπορίου-Αναλυτής Αγοράς, ο οποίος μίλησε σχετικά με το θέμα: «Νέα Ιωνία: απόλυτα και συγκριτικά στοιχεία για την απόδοσή της σε θέματα περιβάλλοντος».
Ακολουθεί η ομιλία του κ. Κομνηνού, σε μορφή καρτών:

Τελευταίος ομιλητής ήταν ο κ. Παύλος Ραβάνης, Πρόεδρος Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου, υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος Νέας Ιωνίας, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Η πρόταση για μια βιώσιμη Νέα Ιωνία: Διαχείριση Αποβλήτων – Κυκλική Οικονομία – Έξυπνη Πόλη και Βιώσιμη Κινητικότητα (στάθμευση κ.λπ.)».
Ακολουθεί η σημαντική ομιλία του κ. Παύλου Ραβάνη:
«Προτάσεις για την Κυκλική Οικονομία

Η Κυκλική Οικονομία αποτελεί ένα νέο οικονομικό μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης.
Βιώσιμη ανάπτυξη σημαίνει ότι αναβαθμίζουμε το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων, μέσω της ευφυέστερης χρήσης των πόρων και μιας σύγχρονης οικονομίας, που συμβάλλει στην ευημερία των πολιτών. Η μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία, συμπεριλαμβανομένης της κυκλικής βιοοικονομίας, είναι μια τεράστια ευκαιρία για να δημιουργηθούν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.
Ακολουθούν οι προτάσεις μας προς μια βιώσιμη κοινωνία των πολιτών στο Δήμο Νέας Ιωνίας.

1.Επικαιροποίηση τοπικού σχεδίου διαχείρισης αποβλήτων (ΤΣΔΑ) του δήμου σύμφωνα με τις νέες νομοθετικές ρυθμίσεις

Σύμφωνα με τον νέο  Ε.Σ.Δ.Α. και τον νόμο 4819/2021, όπως έχει τροποποιηθεί,  προωθείται η εφαρμογή ενός νέου μοντέλου διαχείρισης στερεών αποβλήτων, που αφορά στη διαχείριση με έμφαση στη διαλογή στην πηγή των υλικών.

Η σύγχρονη τάση στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση αφορά στη μετατροπή της σε βιώσιμη διαχείριση υλικών, μέσω της μετάβασης στην Κυκλική Οικονομία. Ο ρόλος του δήμου είναι ιδιαίτερα σημαντικός, καθώς το πρώτο βήμα μετάβασης στην κυκλική οικονομία είναι η σύνδεση των τοπικών σχεδίων διαχείρισης στερεών αποβλήτων με τις αρχές και τις κατευθύνσεις αυτής, με στόχο τη βιώσιμη επίτευξη των στόχων ανακύκλωσης και ανάκτησης.

Βασικές παράμετροι, που λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των μέτρων και δράσεων, είναι μεταξύ των άλλων:  Η καταγραφή των ιδιαίτερων προβλημάτων του Δήμου, που πρέπει να επιλυθούν, η επιλογή των επιθυμητών δράσεων και των στόχων, η αξιολόγηση των εναλλακτικών και η εξεύρεση της βέλτιστης λύσης, η κοστολόγηση των δράσεων, η εκτίμηση των εσόδων και η πρόβλεψη της χρηματοδότησης τους.

2.Πρόγραμμα συλλογής των αποβλήτων (ανακύκλωσης) και επιβράβευσης με τη χρήση ψηφιακής τεχνολογίας των πραγμάτων (ΙΟΤ)

Το πρόγραμμα επιβράβευσης δίνει κίνητρο, παράλληλα ενημερώνει και διαμορφώνει συνείδηση για τη σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος. Το αντικείμενο της παρούσας δράσης προτείνει την ανάπτυξη ενός συστήματος IoT.
Η δράση που προτείνεται προβλέπει τον σχεδιασμό εφαρμογής (smartphone application) με τις εξής λειτουργίες:

1.Αναγνώριση της ποσότητας των ανακυκλώσιμων υλικών: Η αναγνώριση της ανακυκλώσιμης ποσότητας στηρίζεται σε αισθητήρες βάρους ή όγκου και καταγράφεται από το σύστημα πληροφοριών.

2.Καταγραφή ανακυκλώσιμων υλικών: Η καταγραφή των υλικών θα γίνεται μέσω της εφαρμογής (application) με είσοδο του χρήστη, αλλά και με βάση τις καταγραφές του αισθητήρα. Ο συνδυασμός των δύο εισροών παρέχει μεγαλύτερη ακρίβεια και αξιοπιστία.

3.Μηχανισμός επιβράβευσης με βάση την ποσότητα ανακύκλωσης: Θα σχεδιαστεί μοντέλο επιβράβευσης με βάση την ποσότητα ανακυκλώσιμων υλικών. Καθώς, επίσης, σκοπός της εφαρμογής είναι το κίνητρο και η ενημέρωση των πολιτών στην ανακύκλωση.

3. Δημιουργία πράσινου σημείου και κέντρου εκπαίδευσης, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών

Σύμφωνα με το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ, 2020), τα Πράσινα Σημεία (Π.Σ.) αποτελούν πλέον σε τοπικό επίπεδο ένα από τα βασικά στοιχεία του συστήματος διαχείρισης αποβλήτων, όπου θα παρέχεται η δυνατότητα στους χρήστες (δημότες) να παραδίδουν σε έναν καλαίσθητο, οργανωμένο και ασφαλή χώρο τα ανακτήσιμα υλικά.
Τα Π.Σ. θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη συλλογή των αστικών αποβλήτων. Εκτός από ανακυκλώσιμα υλικά, όπως χαρτί, πλαστικό και γυαλί, οι πολίτες θα μπορούν να παραδίδουν προβληματικά, ογκώδη ή επικίνδυνα απόβλητα, όπως για παράδειγμα: απόβλητα κατασκευών, έπιπλα, οργανικά απόβλητα, ΑΗΗΕ κ.λπ.. Τα απόβλητα θα συλλέγονται σε διαφορετικούς κάδους ή «κοντέινερ» ανά κατηγορία, θα αποθηκεύονται και θα προετοιμάζονται για περαιτέρω επεξεργασία ή μεταφορά.
Μέσω αυτής της διαδικασίας, θα συλλέγονται υψηλής ποιότητας προϊόντα, τα οποία θα μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν ως έχουν, να χρησιμοποιηθούν έπειτα από επεξεργασία ή κατασκευή ενός άλλου προϊόντος ή/και πωληθούν στον εκθεσιακό χώρο του κέντρου. Κατά αυτόν τον τρόπο θα επιτυγχάνεται η έννοια και ο ευρύτερος θεσμός της επιτυχημένης κυκλικής οικονομίας, αποτρέποντας τις εκπομπές αερίων, που διευρύνουν την κλιματική αλλαγή, αξιοποιώντας και κάνοντας ορθολογική χρήση και διαχείριση των πόρων του πλανήτη.
Επίσης, τα Π.Σ., εκτός από τον ρόλο τους ως σημεία συλλογής, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης/ανάκτησης υλικών, συνεισφέρουν ουσιαστικά στην εν γένει ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα ορθής διαχείρισης αποβλήτων.
Ειδικότερα τα Πράσινα Σημεία έχουν ως σκοπό:
• Να συμβάλλουν στην αύξηση της επαναχρησιμοποίησης και της ανακύκλωσης συγκεκριμένων κατηγοριών αποβλήτων, όπως μέταλλα, χαρτί/χαρτόνι, γυαλί, ύφασμα και ξύλο, και, άρα, στην αύξηση της εκτροπής τους από χώρους τελικής διάθεσης.
• Να μειώσουν την ανεξέλεγκτη διάθεση ογκωδών αποβλήτων προς ταφή.
• Να εξυπηρετήσουν τους δημότες στη χωριστή απόθεση ανακυκλώσιμων υλικών και άλλων ειδικών κατηγοριών οικιακών αποβλήτων, αλλά και χρησιμοποιημένων αντικειμένων και εξοπλισμού.
• Να αποτελέσουν χώρους εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών σε θέματα διαχείρισης στερεών αποβλήτων.
• Να ενισχύσουν την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στην επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση και μέσω εφαρμογής διαφόρων συστημάτων ανταπόδοσης, και να προωθήσουν την κάρτα του ανακυκλωτή.

4.Πιλοτικό πρόγραμμα «Πληρώνω όσο πετάω»

Το σύστημα «πληρώνω» όσο πετάω («Pay as you throw”),είναι ένα οικονομικό μέσο για τη χρήση της αρχής ο ρυπαίνων πληρώνει, ώστε να προωθηθεί με την κατάλληλη ενημέρωση η ανακύκλωση στον Δήμο. Σύμφωνα με το σύστημα αυτό, τα τέλη που πληρώνει το κάθε νοικοκυριό για τη διαχείριση των απορριμμάτων του συνδέονται με την ποσότητα (βάρος ή όγκος) των αποβλήτων, που παράγει το νοικοκυριό. Από την ποσότητα αυτή εξαιρούνται τα υλικά, που το νοικοκυριό ανακυκλώνει Με την εφαρμογή του συστήματος ΠΟΠ δίνεται επομένως ένα οικονομικό κίνητρο στο κάθε νοικοκυριό ή στην επιχείρηση να μειώσει τα απορρίμματά του, συμμετέχοντας παράλληλα και ενεργά στην ανακύκλωση. Επιβάλλεται από τον νέο Ε.Σ.Δ.Α. (Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων) η πιλοτική εφαρμογή για Δήμους άνω των 30.000 κατοίκων.

5.Καταγραφή και χωριστή συλλογή βιοαποβλήτων

Τα βιοαπόβλητα περιλαμβάνουν βιοαποδομήσιμα απόβλητα κήπων και πάρκων, απόβλητα τροφίμων και κουζίνας από νοικοκυριά, εστιατόρια, παρόχους υπηρεσιών εστίασης και χώρους πωλήσεων λιανικής, και συναφή απόβλητα από εγκαταστάσεις μεταποίησης τροφίμων. Ανάλογα με τη φύση ή την προέλευσή τους, και τα παραγόμενα από αυτά ρεύματα αποβλήτων, μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε οικιακά, εμπορικά και βιομηχανικά βιοαπόβλητα.
Η εθνική πολιτική για τα βιοαπόβλητα, προσαρμοζόμενη στο πλαίσιο της Ε.Ε., εστιάζει στην ανάπτυξη συστημάτων χωριστής συλλογής και εγκαταστάσεων κομποστοποίησης ή αναερόβιας χώνευσης. Ως στόχος είχε τεθεί, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022, τα βιοαπόβλητα υποχρεωτικά είτε να διαχωρίζονται και να ανακυκλώνονται στην πηγή είτε να συλλέγονται χωριστά και να μην αναμιγνύονται με άλλα είδη αποβλήτων, προκειμένου να υποβάλλονται σε ανακύκλωση, συμπεριλαμβανομένης της κομποστοποίησης και της αναερόβιας χώνευσης.
Οι αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ως οι κύριοι φορείς υλοποίησης της πολιτικής για τα βιοαπόβλητα, είναι αναγκαίο να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την αποτελεσματική οργάνωση και υλοποίηση δραστηριοτήτων διαχείρισης βιοαποβλήτων, με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και την ευαισθητοποίηση των πολιτών, καθώς και τη μείωση του κόστους διαχείρισης προς όφελος του κοινού.
Έτσι, προτείνεται η δημιουργία ενός στρατηγικού σχεδιασμού καταγραφής, αξιοποίησης και μείωσης των ποσοτήτων των βιοαποβλήτων στον δήμο.

6.Δημιουργία Κέντρου Δημιουργικής Επαναχρησιμοποίησης Υλικών (Κ.Δ.Ε.Υ.)

Η πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για τη βελτίωση της αποδοτικής χρήσης των πόρων και τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των αποβλήτων. Η οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα ενθαρρύνει, μεταξύ άλλων, την αύξηση της διάρκειας ζωής των προϊόντων και την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης μέσω της δημιουργίας και της στήριξης δικτύων επαναχρησιμοποίησης και επισκευής.
Η ανάπτυξη κέντρων επαναχρησιμοποίησης και προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση οδηγεί, επίσης, στη δημιουργία τοπικών πράσινων θέσεων εργασίας, και επιτρέπει την κατάρτιση ατόμων που είναι αποστασιοποιημένα από την αγορά εργασίας, όπως μακροχρόνια άνεργοι, εργαζόμενοι χαμηλής ειδίκευσης, άτομα με αναπηρίες, πρώην κρατούμενοι και άτομα που έχουν παλέψει με εθισμούς.
Όσον αφορά στη δημιουργία ενός Κέντρου δημιουργικής επαναχρησιμοποίησης (Κ.Δ.Ε.Υ.), προβλέπεται η υποχρέωση και ανάπτυξή τους σε δήμους άνω των 20.000 κατοίκων για την προαγωγή της επαναχρησιμοποίησης έως το τέλος του 2023.

7.Χωριστή συλλογή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, στρωμάτων και επίπλων

Σύμφωνα με τον νόμο 4819/2021, το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (2020), στο πλαίσιο των οδηγιών 2018/851, 2018/852 της Ε.Ε., η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη στο πλαίσιο της διευρυμένης ευθύνης των παραγωγών, να εφαρμόσει «Προγράμματα Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού» για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, τα στρώματα ύπνου και τα είδη επίπλωσης.
Για τη μείωση των συγκεκριμένων και νέων ρευμάτων των αποβλήτων από τους Χ.Υ.Τ.Α., είναι δυνατή η δημιουργία ενός δικτύου επικοινωνίας με τους πολίτες για την καλύτερη εξυπηρέτησή τους, αλλά και την συλλογή αυτών των αντικειμένων. Αποτελεί επιτακτική υποχρέωση η συνεργασία του δήμου με τα αντίστοιχα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης των αποβλήτων για την ορθολογικότερη διαχείριση και εναπόθεση τους.

8.Συνεργασία δήμου με επιχειρήσεις για τη μετάβαση στη κυκλική οικονομία

πόρων, και συγκεκριμένα:
• Πληροφορίες για τα απόβλητα.
• Τεχνολογία επεξεργασίας αποβλήτων.
• Κοινωνικά μοντέλα και συντονισμός μεταξύ των παραγόντων στην αλυσίδα αξίας μεταξύ των εταιρειών και αρμόδιων φορέων.
Για τη συλλογή των πληροφοριών, που απαιτούνται για το έργο, θα δημιουργηθεί μια διαδικτυακή βάση, στην οποία θα περιλαμβάνονται όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς στον Δήμο μας.
Η μεθοδολογική προσέγγιση, που θα ακολουθηθεί, είναι:

1.Καταγραφή και συλλογή στοιχείων: Η όλη έρευνα στηρίζεται στην καταγραφή στοιχείων, θα μελετηθούν (αν υπάρχουν) προγενέστερες μελέτες για την παραγωγή παραπροϊόντων και αποβλήτων. Θα εξεταστεί η δυνατότητα αξιοποίησής τους, καθώς και θα αποτυπωθεί η υφιστάμενη κατάσταση.

2.Τρόπος δικτύωσης των εμπλεκόμενων φορέων: Θα μελετηθούν συστήματα δικτύωσης μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών.

3.Πρόταση εφαρμογής δικτύωσης εμπλεκόμενων φορέων: Η συγκεκριμένη εργασία αποτελείται από τα ακόλουθα:
• Σύνθεση των στοιχείων της εργασίας ένα (1).
• Αξιολόγηση των συστημάτων που έχουν καταγραφεί στην εργασία δύο (2).
• Πρόταση ενός νέου συστήματος με βάση τις παραπάνω εργασίες.

4.Πιθανά οφέλη: Μελέτη των αποτελεσμάτων πιθανής εφαρμογής του προτεινόμενου συστήματος δικτύωσης, καθώς και τα κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη.

Η εκδήλωση συνεχίστηκε με την υποβολή αρκετών επίκαιρων ερωτήσεων ατόμων από το κοινό, όπως ο αυτοδιοικητικός υπάλληλος κ. Τάκης, Καρβουνιάρης, ο υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος κ. Νίκος Δακουτρός και ο δημοτικός σύμβουλος κ. Φώτης Τσομπάνογλου, στις οποίες απάντησαν οι ομιλητές της βραδιάς.

Η ενδιαφέρουσα ενημερωτική βραδιά ολοκληρώθηκε με τον κ. Μανούρη να λέει χαρακτηριστικά πως: «Δεν πρόκειται να βρούμε ποτέ τρόπο, όπου αύριο το πρωί θα πετάμε με κάποιον τρόπο όλα αυτά που καταναλώνουμε και κάποιος αυτόματα θα μας τα διαχωρίζει και θα μας τα ανακυκλώνει. Εμείς θα πρέπει να γίνουμε συμμέτοχοι, η μόνη λύση είναι αυτή, σε αυτή τη διαδικασία, είτε με το ανταποδοτικό όφελος, με το «Pay as you throw», δηλαδή, με το «πληρώνω ό,τι πετάω», και εν τέλει με την κουλτούρα του διαχωρισμού μέσα από το νοικοκυριό μας. Και από εκεί και πέρα οι Δήμοι και μετά οι Περιφέρειες.» και να ολοκληρώνει λέγοντας πως: «Χειροκροτούμε μόνοι μας τη συμμετοχή σας. Οπότε, τώρα κάνουμε το αντίθετο που συνηθίζεται σε μία ενημερωτική εκδήλωση. Θα χειροκροτήσουμε από το «πάνελ» εσάς, που καθίσατε εδώ μέχρι τις εννιάμισι η ώρα.».